Τρίτη 9 Νοεμβρίου 2010
Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2010
Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2010
Νέο πρόγραμμα στην Α΄ Λυκείου από το 2011
Σε πλήρη αναδιάρθρωση του λυκείου από την επόμενη χρονιά προχωράει το υπουργείο Παιδείας. Το πρόγραμμα της νέας Α΄ Λυκείου, το οποίο παρουσιάζει η «Κ», περιλαμβάνει 24 ώρες υποχρεωτικών μαθημάτων, 10 ώρες μαθημάτων επιλογής από τέσσερα θεματικά «καλάθια» και δύο κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Ηδη, πάντως, το πρόγραμμα της Β΄ και Γ΄ Λυκείου, που παρουσίασε η «Κ» στο φύλλο του περασμένου Σαββάτου 2 Οκτωβρίου, άνοιξε τον διάλογο, προκαλώντας ταυτόχρονα εντονότατες αντιδράσεις από τους εκπαιδευτικούς κλάδους που διδάσκουν μαθήματα των Θετικών Eπιστημών, Πληροφορική, Iστορία και Bιολογία. Ειδικότερα, το πρόγραμμα της Α΄ Λυκείου που θα εφαρμοσθεί από το σχολικό έτος 2011 – 2012 διαρθρώνεται ως εξής:
- Μεταξύ των υποχρεωτικών μαθημάτων (όπως παρουσιάζονται και στον πίνακα) δίνεται βάρος στα Aγγλικά και στη Γυμναστική (από τρεις ώρες). Ταυτόχρονα, διατηρείται η διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, της Ιστορίας, των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Χημείας.
- Οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν μαθήματα από τέσσερις θεματικές ομάδες: Αρχαιογνωσία, Ανθρωπιστικές και Kοινωνικές Eπιστήμες, Τέχνη και Πολιτισμό, Ξένες Γλώσσες.
- Υπάρχουν και δύο ώρες για δραστηριότητες των μαθητών σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα.
Εκτός από την προσθήκη του δίωρου για κοινωνικά / περιβαλλοντικά θέματα, οι διαφορές στο σχέδιο της νέας Α΄ Λυκείου σε σχέση με τη δομή της σημερινής Α΄ Λυκείου είναι οι εξής:
- Οι ώρες των υποχρεωτικών μαθημάτων μειώνονται από 32 σε 24, ενώ αυξάνονται εκείνες των μαθημάτων επιλογής από 2 σε 10 και σε αυτά προστίθενται νέα μαθήματα (Αρχαίοι Ελληνες Φιλόσοφοι, Ιστορία της Tέχνης, Κοινωνιολογία κ. ά.).
- Στα υποχρεωτικά μαθήματα δεν περιλαμβάνονται οι Αρχές Οικονομίας, η Τεχνολογία και ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός. Τα δύο πρώτα γίνονται μαθήματα επιλογής.
Το σχέδιο αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις, κυρίως από κλάδους εκπαιδευτικών στα μαθήματα των οποίων υπάρχει μείωση ωρών.
Ηδη, ανάλογες αντιδράσεις προκάλεσε η δημοσιοποίηση του σχεδίου για τη Β΄ και τη Γ΄ Λυκείου. «Μας εξέπληξε που ο σχεδιασμός δεν έγινε σε συνεργασία με τις επιστημονικές ενώσεις των εκπαιδευτικών», πρόσθεσε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Eνωσης Φιλολόγων κ. Αναστάσιος Στέφος.
Τρεις προτάσεις
«Το σχέδιο υποβαθμίζει τα μαθήματα των Θετικών Eπιστημών. Είμαστε σε συνεννόηση με την Ενωση Φυσικών. Ηδη επεξεργαζόμαστε τρεις προτάσεις για τη νέα δομή του λυκείου», ανέφερε χθες στην «Κ» το μέλος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών κ. Φιλένια Σιδέρη. «Το νέο σχολείο υποβαθμίζει τις βιοεπιστήμες, σε μία εποχή που καθορίζεται από τις εξελίξεις των βιοεπιστημών (π. χ. εφαρμογές περιβάλλοντος, μεταλλαγμένα, DNA κ. ά.)», συμπλήρωσε στην «Κ» ο υπεύθυνος Παιδείας της Πανελλήνιας Ενωσης Βιοεπιστημόνων κ. Ανδρέας Ζοάνος.
«Η Πανελλήνια Eνωση Καθηγητών Πληροφορικής θεωρεί ότι το σχέδιο αυτό βρίσκεται έξω και πέρα από κάθε λογική και σε πλήρη δυσαρμονία με τη φιλοσοφία που επαγγέλλονται κινήσεις όπως η «ανοιχτή» ηλεκτρονική διακυβέρνηση ή οι δημόσιες διαβουλεύσεις στο Διαδίκτυο (opengov). Στην εποχή που όλοι ευαγγελίζονται τη μετάβαση από την Kοινωνία της Πληροφορίας – Γνώσης, κι ενώ επί μία δεκαετία και πλέον διδάσκεται η Πληροφορική στο Λύκειο, το υπουργείο επιλέγει την ολοκληρωτική κατάργηση της διδασκαλίας της», σχολίασε, μεταξύ άλλων, η Eνωση Kαθηγητών Πληροφορικής.
KAΘΗΜΕΡΙΝΗ 5/10/2010
Ηδη, πάντως, το πρόγραμμα της Β΄ και Γ΄ Λυκείου, που παρουσίασε η «Κ» στο φύλλο του περασμένου Σαββάτου 2 Οκτωβρίου, άνοιξε τον διάλογο, προκαλώντας ταυτόχρονα εντονότατες αντιδράσεις από τους εκπαιδευτικούς κλάδους που διδάσκουν μαθήματα των Θετικών Eπιστημών, Πληροφορική, Iστορία και Bιολογία. Ειδικότερα, το πρόγραμμα της Α΄ Λυκείου που θα εφαρμοσθεί από το σχολικό έτος 2011 – 2012 διαρθρώνεται ως εξής:
- Μεταξύ των υποχρεωτικών μαθημάτων (όπως παρουσιάζονται και στον πίνακα) δίνεται βάρος στα Aγγλικά και στη Γυμναστική (από τρεις ώρες). Ταυτόχρονα, διατηρείται η διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, της Ιστορίας, των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Χημείας.
- Οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν μαθήματα από τέσσερις θεματικές ομάδες: Αρχαιογνωσία, Ανθρωπιστικές και Kοινωνικές Eπιστήμες, Τέχνη και Πολιτισμό, Ξένες Γλώσσες.
- Υπάρχουν και δύο ώρες για δραστηριότητες των μαθητών σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα.
Εκτός από την προσθήκη του δίωρου για κοινωνικά / περιβαλλοντικά θέματα, οι διαφορές στο σχέδιο της νέας Α΄ Λυκείου σε σχέση με τη δομή της σημερινής Α΄ Λυκείου είναι οι εξής:
- Οι ώρες των υποχρεωτικών μαθημάτων μειώνονται από 32 σε 24, ενώ αυξάνονται εκείνες των μαθημάτων επιλογής από 2 σε 10 και σε αυτά προστίθενται νέα μαθήματα (Αρχαίοι Ελληνες Φιλόσοφοι, Ιστορία της Tέχνης, Κοινωνιολογία κ. ά.).
- Στα υποχρεωτικά μαθήματα δεν περιλαμβάνονται οι Αρχές Οικονομίας, η Τεχνολογία και ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός. Τα δύο πρώτα γίνονται μαθήματα επιλογής.
Το σχέδιο αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις, κυρίως από κλάδους εκπαιδευτικών στα μαθήματα των οποίων υπάρχει μείωση ωρών.
Ηδη, ανάλογες αντιδράσεις προκάλεσε η δημοσιοποίηση του σχεδίου για τη Β΄ και τη Γ΄ Λυκείου. «Μας εξέπληξε που ο σχεδιασμός δεν έγινε σε συνεργασία με τις επιστημονικές ενώσεις των εκπαιδευτικών», πρόσθεσε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Eνωσης Φιλολόγων κ. Αναστάσιος Στέφος.
Τρεις προτάσεις
«Το σχέδιο υποβαθμίζει τα μαθήματα των Θετικών Eπιστημών. Είμαστε σε συνεννόηση με την Ενωση Φυσικών. Ηδη επεξεργαζόμαστε τρεις προτάσεις για τη νέα δομή του λυκείου», ανέφερε χθες στην «Κ» το μέλος της Ενωσης Ελλήνων Χημικών κ. Φιλένια Σιδέρη. «Το νέο σχολείο υποβαθμίζει τις βιοεπιστήμες, σε μία εποχή που καθορίζεται από τις εξελίξεις των βιοεπιστημών (π. χ. εφαρμογές περιβάλλοντος, μεταλλαγμένα, DNA κ. ά.)», συμπλήρωσε στην «Κ» ο υπεύθυνος Παιδείας της Πανελλήνιας Ενωσης Βιοεπιστημόνων κ. Ανδρέας Ζοάνος.
«Η Πανελλήνια Eνωση Καθηγητών Πληροφορικής θεωρεί ότι το σχέδιο αυτό βρίσκεται έξω και πέρα από κάθε λογική και σε πλήρη δυσαρμονία με τη φιλοσοφία που επαγγέλλονται κινήσεις όπως η «ανοιχτή» ηλεκτρονική διακυβέρνηση ή οι δημόσιες διαβουλεύσεις στο Διαδίκτυο (opengov). Στην εποχή που όλοι ευαγγελίζονται τη μετάβαση από την Kοινωνία της Πληροφορίας – Γνώσης, κι ενώ επί μία δεκαετία και πλέον διδάσκεται η Πληροφορική στο Λύκειο, το υπουργείο επιλέγει την ολοκληρωτική κατάργηση της διδασκαλίας της», σχολίασε, μεταξύ άλλων, η Eνωση Kαθηγητών Πληροφορικής.
KAΘΗΜΕΡΙΝΗ 5/10/2010
Τετάρτη 11 Αυγούστου 2010
Οι Ελληνες θα επιβιώσουν στην κρίση
«Είμαστε καταναλωτές που δεν σκέφτονται. Είναι σημάδι του καιρού μας. Δείτε για παράδειγμα τι γίνεται με τη λογοτεχνία. Την αντιμετωπίζουμε ως είδος προς κατανάλωση. Δεν είναι χάπι όμως. Δεν είναι βιταμίνη που θα μας λύσει τα προβλήματα. Εχει διαδραστικό χαρακτήρα», λέει στα «ΝΕΑ» ο εκ των κορυφαίων μελετητών του Ομήρου και της αρχαϊκής ελληνικής ποίησης, καθηγητής Κλασικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, Γκρέγκορι Ναζ, που έχει υποστηρίξει πως τα ομηρικά έπη υπέστησαν δυναμικές αλλαγές μέσω της προφορικής παράδοσης. Και μόνο ο τίτλος του είναι αρκετός για να σε κάνει νιώσεις δέος. Πόσω μάλλον αν γνωρίζεις πως ο Γκρέγκορι Ναζ, που γεννήθηκε στην Ουγγαρία και σπούδασε στα πανεπιστήμια της Ιντιάνας και του Χάρβαρντ Γλωσσολογία- πριν «ερωτευτεί» όπως λέει ο ίδιος την αρχαία ελληνική λογοτεχνία- είναι από τους πρωτοπόρους στη διάδοση της γνώσης με ψηφιακά μέσα. Ο πρωτοστάτης για την ψηφιακή διάσωση του αρχαιότερου και καλύτερα διατηρημένου πλήρους κειμένου της “Ιλιάδας”, του χειρογράφου Venetus Α της συλλογής του Βησσαρίωνα, το οποίο και έχει αναρτήσει στο Διαδίκτυο ώστε να είναι προσβάσιμο σε όλους. Κι όμως. Ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε το ψηφιακό λίκνο το οποίο επιτρέπει τη διάσωση ακόμη και των πιο ευαίσθητων χειρογράφων και αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής μας, δεν έχει ίχνος από το ύφος που θα περίμενες να αντικρύσεις. «Ξέρω πως θα θέλατε να ακούσετε μια δήλωση του τύπου “διαβάστε Ομηρο για να λύσετε τα προβλήματά σας”. Εχω όμως να σας πω το εξής: η λύση των προβλημάτων είναι ενσωματωμένη στην ποίηση και την προφορική παράδοση. Και κρούω τον κώδωνα του κινδύνου προς όλους όσοι είναι παθητικοί καταναλωτές. Αν μας ρωτήσει κάποιος πώς βαθμολογούμε την “Οδύσσεια” στην κλίμακα ένα έως δέκα και βάλουμε πέντε, δεν σημαίνει πως αξίζει πέντε η “Οδύσσεια”, διότι δεν βαθμολογούμε μόνο εμείς το κείμενο. Μας αξιολογεί κι εκείνο. Και ίσως το πέντε να είναι ο βαθμός που μας αξίζει. Κι εδώ βρίσκεται και είναι η ομορφιά του ελληνικού πολιτισμού: στη διαδραστικότητα, τη ζωντάνια, τη συνέχεια στη γλώσσα. Είναι μια πρόκληση που μας προκαλεί διαρκώς να γίνουμε καλύτεροι», συνεχίζει ο διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ, το οποίο σε συνεργασία με το Εργαστήριο Μελέτης Μύθου και Θρησκείας στην Ελληνική και Ρωμαϊκή Αρχαιότητα του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών διοργάνωσαν συνέδριο με θέμα τον Επικό Κύκλο. Β ρισκόμαστε στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης; Πιστεύετε ότι είναι και πολιτιστική; Πρέπει να καταλάβουμε πως δεν υπάρχει μόνο καλή ή κακή περίοδος στην Ιστορία. Αν πάμε πίσω στον 5ο αι. π.Χ. δεν θα βρούμε μόνο θετικά, αλλά και αρνητικά μαθήματα. Αν, για παράδειγμα, σκεφτούμε πως κάποιος ήθελε να σκοτώσει τον Αλκιβιάδη και δεν το έκανε, συνειδητοποιούμε αυτομάτως ότι βρίσκονται μπροστά μας εκατοντάδες χαμένες ευκαιρίες που θα άλλαζαν την Ιστορία. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο πολιτισμός είναι κάτι δυναμικό και διόλου στατικό.
Η ιστορία επηρεάζει τον πολιτισμό. Ο ελληνικός πολιτισμός ωστόσο είναι τόσο ανθεκτικός και αυτό με κάνει αισιόδοξο τόσο για την επιβίωση των Ελλήνων όσο και του πολιτισμού τους. Αλλά για να καταλάβετε τι εννοώ ακριβώς, θα σας δώσω ένα παράδειγμα.
Συμμετείχα τον Μάιο σε ένα διεθνές συνέδριο για τον Ομηρο στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το Σάββατο το βράδυ, μεσούσης της κρίσης, είδα τον κόσμο έξω να γλεντάει, να γελάει, να τρώει, να πίνει, να χορεύει… Εμοιαζε με καρναβάλι. Και τότε άκουσα κάποιον από την παρέα να λέει: «Η Ελλάδα έχει μεγάλο πρόβλημα, αλλά όχι κι οι Ελληνες!».
Η εικόνα αυτή λοιπόν δείχνει πως ο ελληνικός πολιτισμός μπορεί να επιβιώσει στην οικονομική κρίση.
Οι κλασικές σπουδές μπορούν να μας δώσουν λύσεις; Θέλω να είμαι ειλικρινής. Αν και αφιέρωσα όλη μου τη ζωή στον ελληνικό πολιτισμό θαυμάζοντας την ομορφιά και την ευφυΐα του με τις συνέχειες και τις ασυνέχειές του, θεωρώ πολύ σημαντικό οι Ελληνες- ιδιαιτέρως της Διασποράς- να μην τον χρησιμοποιούν ως μέσο για να δικαιολογήσουν τη σημερινή τους ταυτότητα.
Οι Ελληνες που ζουν στην Ευρώπη κάνουν περισσότερη ενδοσκόπηση και αυτοκριτική. Εκείνοι που ζουν όμως στις Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν για το πώς θα διατηρήσουν ζωντανές τις παραδόσεις τους για τρεις και τέσσερις γενεές. Και διψούν περισσότερο από οπουδήποτε αλλού για να ανυψώσουν τον ελληνικό πολιτισμό ώστε να στηρίξουν τη σημερινή τους ταυτότητα.
Εκεί είναι και η μεγαλύτερη εμπλοκή μου, ως δασκάλου. Μελετώ τον ελληνικό πολιτισμό με τις συνέχειες και τις ασυνέχειές του. Οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους παγιωμένες, στατικές απόψεις. Μιλούν, για παράδειγμα, για το θαύμα της αθηναϊκής δημοκρατίας στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. Αν τους ρωτήσεις για το θαύμα της Αίγινας στις αρχές του 5ου αι π.Χ., δεν θέλουν να ακούσουν. Αναζητούν τα γνωστά τους μοντέλα και τα επαναλαμβάνουν. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι λείπει η δυναμική. Ως δάσκαλος λοιπόν αποστολή μου είναι να δείξω πως οι λύσεις δεν βρίσκονται μέσα από μη εύκαμπτες προσεγγίσεις, άλλα μέσα από την εξερεύνηση και την ποικιλία.
Γιατί η αρχαία ελληνική λογοτεχνία εξακολουθεί να είναι επίκαιρη;
Δεν είναι επίκαιρη απλώς, είναι μέρος της καθημερινότητάς μας. Θα σας δώσω δύο παραδείγματα. Αν κάποιος σήμερα λιποθυμήσει, του λέμε «τι έπαθες;». Και πριν από 4.000 χρόνια χρησιμοποιούσαν την ίδια έκφραση με την ίδια σύνταξη για την ίδια περίσταση. Δείτε τι συμβαίνει στην «Ιλιάδα». Ο Εκτορας αποχαιρετά την Ανδρομάχη και τον γιο του. Το παιδί φοβάται την εντυπωσιακή περικεφαλαία τού πατέρα του και βάζει τα κλάματα. Ο Εκτορας βγάζει την περικεφαλαία και παίρνει αγκαλιά το παιδί, ενώ το ζευγάρι χωρίζει με χαμόγελο στα χείλη και δάκρυα στα μάτια. Οι αρχαιολόγοι απέδειξαν πως η παραγωγή της περικεφαλαίας που φορούσε ο Εκτορας σταμάτησε το 1600 π.Χ. Το συναίσθημα όμως ανάμεσα στο ζευγάρι, όπως και ανάμεσα στον πατέρα και το παιδί που περιγράφει ο Ομηρος είναι ακριβώς το ίδιο. Οι ανθρώπινες στιγμές δεν έχουν αλλάξει.
Ποιος ήταν τελικά ο Ομηρος; Είμαι οπαδός της θεωρίας της εξέλιξης, ένας δαρβινιστής της λογοτεχνίας. Ως εκ τούτου θεωρώ πως ο Ομηρος είναι ένας ήρωας της λογοτεχνίας που εκφράζει τη ζωή καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο. Κι αυτό επετεύχθη χάρη στην προφορική παράδοση αρχικά. Τα έπη άλλαζαν δε γενιά με γενιά. Στα κλασικά χρόνια για παράδειγμα, λειτούργησαν υπέρ της προπαγάνδας της αθηναϊκής ηγεμονίας.
Κινδυνεύουν οι κλασικές σπουδές;
Αυτό το ακούω από τότε που ήμουν νέος. Πάντα υπάρχουν Κασσάνδρες. Είναι μια άποψη που έχει να κάνει με το γεγονός ότι η εκπαιδευτική πολιτική παγκοσμίως βρίσκεται σε διαρκή πτώση. Είναι ένα θέμα που δεν έχει να κάνει με την ελληνική παιδεία και τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά με τον πολιτισμό εν γένει. Είμαι αισιόδοξος ότι αν και θα υπάρχουν σκαμπανεβάσματα, τα πράγματα θα πάνε καλά.
Αισθάνεστε μόνος ως φιλέλληνας;
Οχι. Και δεν βλέπω την Ελλάδα ως το κακό παιδί της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπάρχει άγνοια. Δεν ξέρουν τους Ελληνες και τα ελαττώματά τους. Εγώ τα γνωρίζω καλύτερα κι από εκείνους. Δεν θυμώνω. Χαμογελάω όταν βλέπω τι γίνεται.
Τα Νέα
Η ιστορία επηρεάζει τον πολιτισμό. Ο ελληνικός πολιτισμός ωστόσο είναι τόσο ανθεκτικός και αυτό με κάνει αισιόδοξο τόσο για την επιβίωση των Ελλήνων όσο και του πολιτισμού τους. Αλλά για να καταλάβετε τι εννοώ ακριβώς, θα σας δώσω ένα παράδειγμα.
Συμμετείχα τον Μάιο σε ένα διεθνές συνέδριο για τον Ομηρο στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το Σάββατο το βράδυ, μεσούσης της κρίσης, είδα τον κόσμο έξω να γλεντάει, να γελάει, να τρώει, να πίνει, να χορεύει… Εμοιαζε με καρναβάλι. Και τότε άκουσα κάποιον από την παρέα να λέει: «Η Ελλάδα έχει μεγάλο πρόβλημα, αλλά όχι κι οι Ελληνες!».
Η εικόνα αυτή λοιπόν δείχνει πως ο ελληνικός πολιτισμός μπορεί να επιβιώσει στην οικονομική κρίση.
Οι κλασικές σπουδές μπορούν να μας δώσουν λύσεις; Θέλω να είμαι ειλικρινής. Αν και αφιέρωσα όλη μου τη ζωή στον ελληνικό πολιτισμό θαυμάζοντας την ομορφιά και την ευφυΐα του με τις συνέχειες και τις ασυνέχειές του, θεωρώ πολύ σημαντικό οι Ελληνες- ιδιαιτέρως της Διασποράς- να μην τον χρησιμοποιούν ως μέσο για να δικαιολογήσουν τη σημερινή τους ταυτότητα.
Οι Ελληνες που ζουν στην Ευρώπη κάνουν περισσότερη ενδοσκόπηση και αυτοκριτική. Εκείνοι που ζουν όμως στις Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν για το πώς θα διατηρήσουν ζωντανές τις παραδόσεις τους για τρεις και τέσσερις γενεές. Και διψούν περισσότερο από οπουδήποτε αλλού για να ανυψώσουν τον ελληνικό πολιτισμό ώστε να στηρίξουν τη σημερινή τους ταυτότητα.
Εκεί είναι και η μεγαλύτερη εμπλοκή μου, ως δασκάλου. Μελετώ τον ελληνικό πολιτισμό με τις συνέχειες και τις ασυνέχειές του. Οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους παγιωμένες, στατικές απόψεις. Μιλούν, για παράδειγμα, για το θαύμα της αθηναϊκής δημοκρατίας στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. Αν τους ρωτήσεις για το θαύμα της Αίγινας στις αρχές του 5ου αι π.Χ., δεν θέλουν να ακούσουν. Αναζητούν τα γνωστά τους μοντέλα και τα επαναλαμβάνουν. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι λείπει η δυναμική. Ως δάσκαλος λοιπόν αποστολή μου είναι να δείξω πως οι λύσεις δεν βρίσκονται μέσα από μη εύκαμπτες προσεγγίσεις, άλλα μέσα από την εξερεύνηση και την ποικιλία.
Γιατί η αρχαία ελληνική λογοτεχνία εξακολουθεί να είναι επίκαιρη;
Δεν είναι επίκαιρη απλώς, είναι μέρος της καθημερινότητάς μας. Θα σας δώσω δύο παραδείγματα. Αν κάποιος σήμερα λιποθυμήσει, του λέμε «τι έπαθες;». Και πριν από 4.000 χρόνια χρησιμοποιούσαν την ίδια έκφραση με την ίδια σύνταξη για την ίδια περίσταση. Δείτε τι συμβαίνει στην «Ιλιάδα». Ο Εκτορας αποχαιρετά την Ανδρομάχη και τον γιο του. Το παιδί φοβάται την εντυπωσιακή περικεφαλαία τού πατέρα του και βάζει τα κλάματα. Ο Εκτορας βγάζει την περικεφαλαία και παίρνει αγκαλιά το παιδί, ενώ το ζευγάρι χωρίζει με χαμόγελο στα χείλη και δάκρυα στα μάτια. Οι αρχαιολόγοι απέδειξαν πως η παραγωγή της περικεφαλαίας που φορούσε ο Εκτορας σταμάτησε το 1600 π.Χ. Το συναίσθημα όμως ανάμεσα στο ζευγάρι, όπως και ανάμεσα στον πατέρα και το παιδί που περιγράφει ο Ομηρος είναι ακριβώς το ίδιο. Οι ανθρώπινες στιγμές δεν έχουν αλλάξει.
Ποιος ήταν τελικά ο Ομηρος; Είμαι οπαδός της θεωρίας της εξέλιξης, ένας δαρβινιστής της λογοτεχνίας. Ως εκ τούτου θεωρώ πως ο Ομηρος είναι ένας ήρωας της λογοτεχνίας που εκφράζει τη ζωή καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο. Κι αυτό επετεύχθη χάρη στην προφορική παράδοση αρχικά. Τα έπη άλλαζαν δε γενιά με γενιά. Στα κλασικά χρόνια για παράδειγμα, λειτούργησαν υπέρ της προπαγάνδας της αθηναϊκής ηγεμονίας.
Κινδυνεύουν οι κλασικές σπουδές;
Αυτό το ακούω από τότε που ήμουν νέος. Πάντα υπάρχουν Κασσάνδρες. Είναι μια άποψη που έχει να κάνει με το γεγονός ότι η εκπαιδευτική πολιτική παγκοσμίως βρίσκεται σε διαρκή πτώση. Είναι ένα θέμα που δεν έχει να κάνει με την ελληνική παιδεία και τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά με τον πολιτισμό εν γένει. Είμαι αισιόδοξος ότι αν και θα υπάρχουν σκαμπανεβάσματα, τα πράγματα θα πάνε καλά.
Αισθάνεστε μόνος ως φιλέλληνας;
Οχι. Και δεν βλέπω την Ελλάδα ως το κακό παιδί της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπάρχει άγνοια. Δεν ξέρουν τους Ελληνες και τα ελαττώματά τους. Εγώ τα γνωρίζω καλύτερα κι από εκείνους. Δεν θυμώνω. Χαμογελάω όταν βλέπω τι γίνεται.
Τα Νέα
Τετάρτη 14 Ιουλίου 2010
Yπολογιστές διαβάζουν άγνωστες γλώσσες
Τα κομπιούτερ θα διαβάζουν πλέον και αρχαία κείμενα, ακόμη και από γλώσσες που δεν έχουμε αποκρυπτογραφήσει, λένε οι ερευνητές του ΜΙΤ. Μην πείτε και τι μας νοιάζει εμάς. Εχουμε μια γλώσσα, τον κώδικα της οποίας δεν κατάφερε να σπάσει κανείς, τη λεγόμενη Γραμμική Α χαραγμένη σε πήλινες πινακίδες που βρέθηκαν κυρίως στην Κρήτη. Για να μην πούμε για τον περίφημο και πλήρως ακατανόητο δίσκο της Φαιστού, για τον οποίο ακόμα αναρωτιόμαστε τι θέλει να πει ο ποιητής, καθώς δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.
Ομως υπάρχει ένα «αλλά». Μπορεί μεν το συγκεκριμένο πρόγραμμα να αποκωδικοποιήσει μια άγνωστη γλώσσα, αλλά πρέπει αυτή τη γλώσσα να την ταυτίσει κανείς με κάποια γνωστή. Η συγκεκριμένη αμερικανική ομάδα διάβασε μια αρχαία σημιτική γραφή, την ουγκαριτική (έχει σχέση με την πόλη Ουγκαρίτ, στη Μεσοποταμία). Τη διάβασε όμως επειδή ως γλώσσα αυτής της γραφής αναγνωρίστηκε η εβραϊκή. Εν ολίγοις, όπως εξηγούν σε ανακοίνωσή τους σε συνέδριο οι γλωσσολόγοι, το πρόγραμμα ανίχνευσε 29 από τα 30 γράμματα και με αυτά ξεκίνησε τη διαδικασία «ανάγνωσης».
Τι θα γίνει σε περίπτωση που δεν γνωρίζουμε τη γλώσσα την οποία αποδίδουν οι συγκεκριμένοι φθόγγοι;Μια τρύπα στο νερό, λέει ο αρθρογράφος των «Τάιμς» του Λονδίνου Αντριου Ρόμπινσον. Τον οποίο η ομάδα της κυρίας Βαρτζελέι παίρνει πολύ στα σοβαρά. Για να κατανοήσουμε πόσο, θα πούμε μονάχα πως το πρόγραμμα δημιουργήθηκε επειδή κάποτε ο κ. Ρόμπινσον είπε πως ήταν αδύνατον να δημιουργηθεί κάτι τέτοιο, αφού ο υπολογιστής δεν έχει «λογική και έμπνευση».
Αν πάντως ξέρει κανείς τη γλώσσα, έστω και αν δεν γνωρίζει τη συγκεκριμένη γραφή, έχει πολλές πιθανότητες να κάνει το πρόγραμμα να δουλέψει. Αν υπάρχουν έστω κάποιες κοινές λέξεις - μια και οι γλώσσες εξελίσσονται με το πέρασμα των χιλιετιών. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η βασική δομή, άρα και η γλωσσολογική ομάδα. Γιατί και η δομή παίζει ρόλο. Αλλο μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, άλλο μια γλώσσα συγκολλητική, επί παραδείγματι.
Πώς διάβαζαν μέχρι τώρα τα άγνωστα αρχαία σημάδια τα οποία υποδήλωναν κάτι; Με την παρατήρηση και την καταγραφή των επαναλήψεων σε μεγάλο βαθμό. Το ίδιο κάνει και το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Παρατηρεί ποιες ρίζες και ποια γράμματα μπαίνουν πού και πώς επαναλαμβάνονται. Τόσο απλά; Καθόλου. Αλλιώς δεν θα το δημιουργούσαν σπεσιαλίστες των υπολογιστών, αλλά ο κάθε προγραμματιστής!
Κορυφαία περίπτωση είναι η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β (που χρησιμοποιούσαν οι Μυκηναίοι της αρχαίας Ελλάδας) από τον Μάικλ Βέντρις με τη βοήθεια του ελληνιστή Τζον Τσάντγουικ. Με τη μεγάλη ανακάλυψή τους στη δεκαετία του ‘50 καταφέραμε να βεβαιωθούμε πως οι Μυκηναίοι μιλούσαν Ελληνικά, και ήταν οι πρώτοι Ελληνες.
Θα έχει και συγκεκριμένες εφαρμογές στην καθημερινή χρήση των κομπιούτερ η ανακάλυψη; Βεβαίως, λένε οι επιστήμονες. Θα χρησιμοποιηθεί και στην αυτόματη μετάφραση γλωσσών που γίνεται από συγκεκριμένες μηχανές αναζήτησης, όπως η Google.
ΠΗΓΗ ΕΘΝΟΣ ΑΚΚΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ
Ομως υπάρχει ένα «αλλά». Μπορεί μεν το συγκεκριμένο πρόγραμμα να αποκωδικοποιήσει μια άγνωστη γλώσσα, αλλά πρέπει αυτή τη γλώσσα να την ταυτίσει κανείς με κάποια γνωστή. Η συγκεκριμένη αμερικανική ομάδα διάβασε μια αρχαία σημιτική γραφή, την ουγκαριτική (έχει σχέση με την πόλη Ουγκαρίτ, στη Μεσοποταμία). Τη διάβασε όμως επειδή ως γλώσσα αυτής της γραφής αναγνωρίστηκε η εβραϊκή. Εν ολίγοις, όπως εξηγούν σε ανακοίνωσή τους σε συνέδριο οι γλωσσολόγοι, το πρόγραμμα ανίχνευσε 29 από τα 30 γράμματα και με αυτά ξεκίνησε τη διαδικασία «ανάγνωσης».
Τι θα γίνει σε περίπτωση που δεν γνωρίζουμε τη γλώσσα την οποία αποδίδουν οι συγκεκριμένοι φθόγγοι;Μια τρύπα στο νερό, λέει ο αρθρογράφος των «Τάιμς» του Λονδίνου Αντριου Ρόμπινσον. Τον οποίο η ομάδα της κυρίας Βαρτζελέι παίρνει πολύ στα σοβαρά. Για να κατανοήσουμε πόσο, θα πούμε μονάχα πως το πρόγραμμα δημιουργήθηκε επειδή κάποτε ο κ. Ρόμπινσον είπε πως ήταν αδύνατον να δημιουργηθεί κάτι τέτοιο, αφού ο υπολογιστής δεν έχει «λογική και έμπνευση».
Αν πάντως ξέρει κανείς τη γλώσσα, έστω και αν δεν γνωρίζει τη συγκεκριμένη γραφή, έχει πολλές πιθανότητες να κάνει το πρόγραμμα να δουλέψει. Αν υπάρχουν έστω κάποιες κοινές λέξεις - μια και οι γλώσσες εξελίσσονται με το πέρασμα των χιλιετιών. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η βασική δομή, άρα και η γλωσσολογική ομάδα. Γιατί και η δομή παίζει ρόλο. Αλλο μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, άλλο μια γλώσσα συγκολλητική, επί παραδείγματι.
Πώς διάβαζαν μέχρι τώρα τα άγνωστα αρχαία σημάδια τα οποία υποδήλωναν κάτι; Με την παρατήρηση και την καταγραφή των επαναλήψεων σε μεγάλο βαθμό. Το ίδιο κάνει και το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Παρατηρεί ποιες ρίζες και ποια γράμματα μπαίνουν πού και πώς επαναλαμβάνονται. Τόσο απλά; Καθόλου. Αλλιώς δεν θα το δημιουργούσαν σπεσιαλίστες των υπολογιστών, αλλά ο κάθε προγραμματιστής!
Κορυφαία περίπτωση είναι η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β (που χρησιμοποιούσαν οι Μυκηναίοι της αρχαίας Ελλάδας) από τον Μάικλ Βέντρις με τη βοήθεια του ελληνιστή Τζον Τσάντγουικ. Με τη μεγάλη ανακάλυψή τους στη δεκαετία του ‘50 καταφέραμε να βεβαιωθούμε πως οι Μυκηναίοι μιλούσαν Ελληνικά, και ήταν οι πρώτοι Ελληνες.
Θα έχει και συγκεκριμένες εφαρμογές στην καθημερινή χρήση των κομπιούτερ η ανακάλυψη; Βεβαίως, λένε οι επιστήμονες. Θα χρησιμοποιηθεί και στην αυτόματη μετάφραση γλωσσών που γίνεται από συγκεκριμένες μηχανές αναζήτησης, όπως η Google.
ΠΗΓΗ ΕΘΝΟΣ ΑΚΚΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ
Πέμπτη 8 Ιουλίου 2010
Ιστορία της Ευρώπης
Norman Davis , Ιστορία της Ευρώπης
Το e-book από τις εκδόσεις Νεφέλη μποείτε να το διαβάσετε από
www.nnet.gr/europe/index.htm
Το e-book από τις εκδόσεις Νεφέλη μποείτε να το διαβάσετε από
www.nnet.gr/europe/index.htm
Παρασκευή 2 Ιουλίου 2010
e-λεξικό 50.000 λημμάτων
Ηλεκτρονικό λεξικό με περισσότερα από 50.000 λήμματα της ελληνικής γλώσσας παρουσιάστηκε σε πρόσφατο συνέδριο για τη γλώσσα στην Κομοτηνή. Το επίτευγμα ανήκει στην ελληνική ομάδα του «Nooj», που λειτουργεί υπό την καθοδήγηση της αναπληρώτριας καθηγήτριας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ζωής Γαβριηλίδου.
To Nooj είναι ένα περιβάλλον γλωσσικών εφαρμογών, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα κατασκευής και διαχείρισης ηλεκτρονικών λεξικών και γραμματικών, καθώς και ανάλυσης σωμάτων κειμένων σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό την τυποποίηση των φυσικών γλωσσών.
Χρησιμοποιείται σε εφαρμογές της Αυτόματης Επεξεργασίας Φυσικών Γλωσσών (π.χ αυτόματη μετάφραση), όπως επίσης στη Γλωσσολογία Σωμάτων Κειμένων και στη διδασκαλία. Οι χρήστες του απαρτίζουν την ολοένα αυξανόμενη κοινότητα Nooj, η οποία αναπτύσσει συνεχώς νέα γλωσσικά εργαλεία για διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων η ελληνική.
Καθοδήγηση
Η ελληνική ομάδα του Nooj, η οποία αποτελείται από διδακτορικούς αλλά και προπτυχιακούς φοιτητές υπό την καθοδήγηση της αναπ. καθηγήτριας ΔΠΘ, Ζωής Γαβριηλίδου, έχει εκπονήσει ηλεκτρονικό λεξικό 50.000 λημμάτων, εργαλείο για την αυτόματη αναγνώριση της κλίσης της νέας ελληνικής γλώσσας, καθώς και εξειδικευμένες γραμματικές για την αυτόματη αναγνώριση των παράγωγων ρημάτων της ελληνικής, των παραθετικών των επιθέτων, των υποκοριστικών, των νεολογισμών, των ουσιαστικών και ρημάτων που δηλώνουν συναισθήματα κ.ά. Σκοπεύει δε, όχι μόνο να ενισχύσει τις περιγραφές που διαθέτει για τη Νέα Ελληνική, αλλά να περιγράψει και την Αρχαία Ελληνική, με στόχο να υποστηριχθεί η διδασκαλία της αρχαίων με τη χρήση υπολογιστών.
Οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίσουν καλύτερα το «Nooj» και τις δυνατότητές του μπορούν να απευθυνθούν στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: zoegab@otenet.gr, www.nooj4nlp.net.
www.ethnos.gr
To Nooj είναι ένα περιβάλλον γλωσσικών εφαρμογών, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα κατασκευής και διαχείρισης ηλεκτρονικών λεξικών και γραμματικών, καθώς και ανάλυσης σωμάτων κειμένων σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό την τυποποίηση των φυσικών γλωσσών.
Χρησιμοποιείται σε εφαρμογές της Αυτόματης Επεξεργασίας Φυσικών Γλωσσών (π.χ αυτόματη μετάφραση), όπως επίσης στη Γλωσσολογία Σωμάτων Κειμένων και στη διδασκαλία. Οι χρήστες του απαρτίζουν την ολοένα αυξανόμενη κοινότητα Nooj, η οποία αναπτύσσει συνεχώς νέα γλωσσικά εργαλεία για διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων η ελληνική.
Καθοδήγηση
Η ελληνική ομάδα του Nooj, η οποία αποτελείται από διδακτορικούς αλλά και προπτυχιακούς φοιτητές υπό την καθοδήγηση της αναπ. καθηγήτριας ΔΠΘ, Ζωής Γαβριηλίδου, έχει εκπονήσει ηλεκτρονικό λεξικό 50.000 λημμάτων, εργαλείο για την αυτόματη αναγνώριση της κλίσης της νέας ελληνικής γλώσσας, καθώς και εξειδικευμένες γραμματικές για την αυτόματη αναγνώριση των παράγωγων ρημάτων της ελληνικής, των παραθετικών των επιθέτων, των υποκοριστικών, των νεολογισμών, των ουσιαστικών και ρημάτων που δηλώνουν συναισθήματα κ.ά. Σκοπεύει δε, όχι μόνο να ενισχύσει τις περιγραφές που διαθέτει για τη Νέα Ελληνική, αλλά να περιγράψει και την Αρχαία Ελληνική, με στόχο να υποστηριχθεί η διδασκαλία της αρχαίων με τη χρήση υπολογιστών.
Οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίσουν καλύτερα το «Nooj» και τις δυνατότητές του μπορούν να απευθυνθούν στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: zoegab@otenet.gr, www.nooj4nlp.net.
www.ethnos.gr
Παρασκευή 25 Ιουνίου 2010
«Ω Θεέ μου! Η μαμά μου γράφτηκε στο Facebook»
«Ανεπιθύμητοι» φαίνεται να είναι πολλοί γονείς στα σάιτ κοινωνικής δικτύωσης στα οποία συμμετέχουν τα παιδιά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα από τα τέσσερα αντίστοιχα γκρουπ στο Facebook με τον τίτλο «For the love of god- don΄t let parents join Facebook», το οποίο έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον 8.416 μελών. Ανάμεσά τους, μαθητές και φοιτητές που προσπαθούν να σταματήσουν την ένταξη των γονιών στο Διαδίκτυο και ιδιαίτερα εκείνων που «κατασκοπεύουν» τα παιδιά τους.
Παίρνουν μέτρα
Με τον αριθμό των γονιών που φτιάχνουν λογαριασμό στο Facebook να αυξάνεται, οι μικροί «Facebookers» ψάχνουν να βρουν τρόπους για να κρυφτούν από το «άγρυπνο βλέμμα» τους. Σύμφωνα με τον κ. Στρέτζο, ένας τρόπος για να «προστατευτούν» είναι να περιορίσουν τις πληροφορίες στο προφίλ τους, αλλάζοντας για παράδειγμα ορισμένες ρυθμίσεις ή να «μετακομίσουν» σε διαφορετικό ιστότοπο. «Τα παιδιά μεγαλώνοντας διαφοροποιούνται από τη γονεϊκή κουλτούρα και κάθε γενιά έχει τον δικό της κόσμο και τους δικούς της κώδικες. Ο,τι συμβαίνει στη ζωή, ισχύει και στο Διαδίκτυο. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο διακρίνεται κι εκεί η τάση των παιδιών να έχουν τον δικό τους χώρο» υποστηρίζει ο κοινωνιολόγος.
Στην αρχή, η «εισβολή» των γονέων στο Διαδίκτυο χαιρετίστηκε θετικά. Πολλοί θεώρησαν πως μία τέτοια κίνηση ήταν αρκετά «πρωτοποριακή», μιας και γονείς και λοιποί συγγενείς έρχονταν κοντά στους νέους και μιλούσαν ανοιχτά μαζί τους. Δεν πέρασε πολύς καιρός όμως και τα αποτελέσματα τέτοιων επαφών κάνουν την εμφάνισή τους στο σάιτ myparentsjoinedfacebook.com. Εκεί θα δει κανείς να καταγράφονται καυστικά σχόλια και παρατηρήσεις γονέων με στόχο τη… συμμόρφωση και νουθεσία των τέκνων τους. «Μπήκαν οι γονείς σου στο Facebook; Συγχαρητήρια, μόλις καταστράφηκε η ζωή σου και επίσημα!» είναι γραμμένο με μεγάλα γράμματα στην αρχική σελίδα. Λίγο πιο κάτω παρουσιάζονται τα πρώτα μηνύματα «λογοκρισίας», καθώς και παρακάλια γονιών στα αιτήματα φιλίας προς τα παιδιά τους. «Κάνε με φίλη σου, ακόμα κι αν είμαι η μαμά σου, σε παρακαλώ…» γράφει η κυρία Β.
TA NEA
Παίρνουν μέτρα
Με τον αριθμό των γονιών που φτιάχνουν λογαριασμό στο Facebook να αυξάνεται, οι μικροί «Facebookers» ψάχνουν να βρουν τρόπους για να κρυφτούν από το «άγρυπνο βλέμμα» τους. Σύμφωνα με τον κ. Στρέτζο, ένας τρόπος για να «προστατευτούν» είναι να περιορίσουν τις πληροφορίες στο προφίλ τους, αλλάζοντας για παράδειγμα ορισμένες ρυθμίσεις ή να «μετακομίσουν» σε διαφορετικό ιστότοπο. «Τα παιδιά μεγαλώνοντας διαφοροποιούνται από τη γονεϊκή κουλτούρα και κάθε γενιά έχει τον δικό της κόσμο και τους δικούς της κώδικες. Ο,τι συμβαίνει στη ζωή, ισχύει και στο Διαδίκτυο. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο διακρίνεται κι εκεί η τάση των παιδιών να έχουν τον δικό τους χώρο» υποστηρίζει ο κοινωνιολόγος.
Στην αρχή, η «εισβολή» των γονέων στο Διαδίκτυο χαιρετίστηκε θετικά. Πολλοί θεώρησαν πως μία τέτοια κίνηση ήταν αρκετά «πρωτοποριακή», μιας και γονείς και λοιποί συγγενείς έρχονταν κοντά στους νέους και μιλούσαν ανοιχτά μαζί τους. Δεν πέρασε πολύς καιρός όμως και τα αποτελέσματα τέτοιων επαφών κάνουν την εμφάνισή τους στο σάιτ myparentsjoinedfacebook.com. Εκεί θα δει κανείς να καταγράφονται καυστικά σχόλια και παρατηρήσεις γονέων με στόχο τη… συμμόρφωση και νουθεσία των τέκνων τους. «Μπήκαν οι γονείς σου στο Facebook; Συγχαρητήρια, μόλις καταστράφηκε η ζωή σου και επίσημα!» είναι γραμμένο με μεγάλα γράμματα στην αρχική σελίδα. Λίγο πιο κάτω παρουσιάζονται τα πρώτα μηνύματα «λογοκρισίας», καθώς και παρακάλια γονιών στα αιτήματα φιλίας προς τα παιδιά τους. «Κάνε με φίλη σου, ακόμα κι αν είμαι η μαμά σου, σε παρακαλώ…» γράφει η κυρία Β.
TA NEA
Κυριακή 20 Ιουνίου 2010
Μια πανούργος ποιήτρια
Πώς και γιατί η Κική Δημουλά είναι στρατευμένη δημιουργός. Ανάγνωση της τελευταίας ποιητικής συλλογής της, που χαρακτηρίζεται από το ξάφνιασμα και το απροσδόκητο.
Μια κατασκευαστική αφροσύνη που παράγει γοητεία
Στον Φιλοπαίγμονα Μύθο, ένα προσεκτικό και εύγλωττο συνάμα κείμενο (παρά την προσποιητή αμηχανία του) που η Κική Δημουλά διάβασε κατά την τελετή της υποδοχής της στην Ακαδημία Αθηνών (2003), η ποιήτρια απάντησε σε δύο κρίσιμα ερωτήματα που έθεσε η ίδια στον εαυτό της: ποια είναι η «πρόθεση της σύγχρονης ποίησης» και ποια η ωφέλεια που προκύπτει από την ποίηση. Τα ερωτήματα έχουν τεθεί πολλές φορές και οι εκάστοτε απόπειρες των ίδιων των δημιουργών να απαντήσουν δείχνουν σε μεγάλο βαθμό και τις προθέσεις τους και τη σημασία που αποδίδουν στο έργο τους. Σύμφωνα με τη Δημουλά, η «πρόθεση» της σύγχρονης ποίησης (που έχει ήδη αρχίσει να παλιώνει) «είναι να προσθέσει το λιθαράκι της σε ό,τι κληρονόμησε φτιάχνοντας το ιδιωτικό μητρώο της εποχής της (υπογράμμιση δική μου), συμπληρώνοντας το γενεαλογικό δέντρο των ονείρων που τη γεννούν και την υποστηρίζουν». Η παράδοση είναι ένας αενάως κινούμενος συρμός «στον οποίο κάθε τόσο προσαρτάται ένα έκτακτο, φρεσκοβαμμένο βαγόνι, γεμάτο με νέες, υπερεπείγουσες ανησυχίες του ανθρώπου και με τον ίδιο πάντα προορισμό: την αυθεντική έκφρασή τους» (υπογράμμιση δική μου). Οσον αφορά την ωφέλεια της ποίησης στον «μικρόψυχο καιρό» μας, η Κική Δημουλά είναι σαφής: η ποίηση ωφελεί πολλαπλώς. Πέρα από τη μαγεία που παρέχει σε όσους την εμπιστεύονται (δυστυχώς αυτή η παράμετρος δεν θα μας απασχολήσει εδώ), ωφελεί πρωτίστως εκείνον που την ασκεί επειδή τον «βγάζει από το σώμα του» και «τον σταθεροποιεί σε μια αιώρηση απ΄ όπου αυτός παρακολουθεί, σαν σε χειρουργείο, τον προσωρινό θάνατο της μικρότητάς του». Ωφελεί τη γλώσσα και, τέλος, «ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα σε έναν ωκεανό λύπης». Κοντολογίς, η Δημουλά προσδίδει ρητά διπλή, ας πούμε, χρησιμότητα στην ποίηση: οδηγεί στη συνείδηση της ύπαρξης (διά του καθημερινού, προσωρινού θανάτου) και λυτρώνει μέσα από τις μαγγανείες της.
Πριν από μερικές δεκαετίες (αλλά ίσως και σήμερα) κάποιοι θα μυκτήριζαν την ποιήτρια για τη δήθεν «απολιτική» στάση της να αναφέρεται σε ένα ασαφές «ιδιωτικό» μητρώο της εποχής μας και στις αδιευκρίνιστες «υπερεπείγουσες ανησυχίες του ανθρώπου». Την ίδια στιγμή άλλοι, προφανώς για να δείξουν ότι κατάλαβαν τις προθέσεις της, την έχουν ήδη χαρακτηρίσει «αστράτευτη», επαναφέροντας σε χρήση έναν παλιομοδίτικο όσο και «ανόητο» τρόπο κριτικής. Αλλά ποιος από μας μπορεί να αρνηθεί την ένταξή του κάπου; Ολοι στρατευμένοι είμαστε. Σημασία έχει ποιο μπαϊράκι ακολουθεί ο καθένας και πόσο σεμνύνεται γι΄ αυτό. Με αυτή τη λογική το παρόν σημείωμα με αφορμή το 16ο (αν μετρώ σωστά) ποιητικό βιβλίο της Δημουλά, Τα εύρετρα, έχει ως κύριο σκοπό να αποδείξει (στο μέτρο του δυνατού) ότι και εκείνη, όπως και όλοι οι ποιητές μας, είναι ένας δημιουργός που, πέραν των άλλων, πολιτεύεται, δηλαδή ασκεί κοινωνική και πολιτική καθοδήγηση με τον δικό της τρόπο.
Ο καθείς και τα όπλα του. Μπορεί η Δημουλά να φαίνεται ότι πολιτεύεται εν οίκω, αλλά όταν εκφωνεί εν δήμω στίχους όπως «δεν βλέπαμε τίποτε/ καθότανε μπροστά μας/ εκείνη η νταρντάνα η αλλαγή/ φέτος το καλοκαίρι» («Αμπωτις»)ακόμη και ως μέρος ενός φαινομενικά «αθώου» ποιήματος-, τότε ας μην κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε. Πιστεύω πως η ποιητική/ιδεολογική πρόθεση της Δημουλά όσο «αθωότερη» προβάλλεται τόσο και πιο διαβρωτική είναι. Η Δημουλά είναι κατά την άποψή μου «πανούργος» ποιήτρια (κι ας με συγχωρέσει η χάρη της) καθώς ένα από τα κυριότερα τεχνικά χαρακτηριστικά της είναι η φιλοπαίγμων αλλά εν τέλει καταλυτική υπονόμευση όχι τόσο των καλώς κειμένων αλλά του ίδιου του κειμένου της. Βασική τεχνική της ρητορικής της είναι το ξάφνιασμα και το απροσδόκητο, μετεξέλιξη του παλαιού υπερρεαλιστικού τρόπου να παράγεται σπινθήρας με τη συνεκφορά των αντιθέτων, είτε σε λεκτικό ή σε σημασιολογικό επίπεδο. Αυτό ήδη σημαίνει πολλά και υποθέτω πως αυτή η κατασκευαστική αφροσύνη (όχι αφροντισιά) παράγει από μόνη της γοητεία. Ακόμη κι αν αυτή η ποιητική αποκοτιά δεν εννοείται σε βάθος, δεν παύει να θέλγει και ίσως είναι αυτός ο λόγος που η ποιήτρια είναι τόσο δημοφιλής. «Καταζητούμαι/ Διέρρηξα τον βίο μου./ Τι να έκανα;/ Μόνο με τα ξένα δεν τα έβγαζα πέρα/ είχα βλέπεις να τρέφω/ εκείνο το ρεμάλι τον ψυχισμό» («Το ρεμάλι»). Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι και τόσο απλά, όσο κι αν η επαναφορά τους και η εναγώνια ανακύκλωσή τους τα κάνει, όπως στη νεότευκτη συλλογή, να φαίνονται γνώριμα. Και αυτό για έναν συγκεκριμένο λόγο, που πολλές φορές η ποιήτρια δηλώνει ως αντίμαχό της. Τα πράγματα περιπλέκονται από την Ανάγκη, δηλαδή από το αναγκαίον, είτε εννοούμενο ως κάτι επιβεβλημένο άνωθεν (όπως στο πρώτο ποίημα της συλλογής) είτε ως αναγκαία συνειδητή πράξη. Από τη μια, λοιπόν, η πρωτογενής, καταχθόνια και τυφλή Ανάγκη, από την άλλη το κοινωνικώς «ευρύ αναγκαίον», η «ευρέως αναγκαία γενναιότης», το «εναλλακτικό αναγκαίον» για να πάει ο βίος μπροστά, όσο μπορεί. Ανάμεσα σε αυτές τις μυλόπετρες του υπερκόσμιου και αναπότρεπτου και του κοσμικού και αναζητήσιμου θρύβονται οι μέρες και οι νύχτες της ποιήτριας. Ποιήματα-θρύμματα, λοιπόν. Ο φιλέρευνος αναγνώστης δεν έχει παρά να διαβάσει δύο από τα ωραιότερα ποιήματα της συλλογής που μοιραίως/τυχαίως(;) βρίσκονται αντικριστά (σελ. 20-21) «Η ομορφιά του απογοητευτικού» και «Ασπρες πασχαλιές φιλούν έφηβο» και θα εννοήσει αυτή τη διπλή αναγκαιότητα του βίου: το αναποτρέπτως αναγκαίον και την κοινωνικώς και πολιτικώς αναγκαιότητά μας να του ξεφύγουμε. Αυτά είναι τα αληθινά εύρετρα (ένα άλλο εύρημά τι Μοισάν ) που η Κική Δημουλά μάς προσφέρει ως ανταπόδοση της καθημερινής συναλλαγής μας με την ανάγκη: «Υποκριτή, γραμμή δε διάβασες/ αλλιώς θα το ΄βλεπες/ το γράφω εδώ μέσα πρώτο πρώτο// τα εύρετρα είναι/ εσύ μου τα έδωσες/ επειδή σε βρήκα// σε μέτρησα και ήσουνα πολλά/ ξαναμετρώ κι ήσουν αλλιώς/ το άφησα να είσαι κι απ΄ τα δύο/ δε σου αφαίρεσα ούτε μία/ απ΄ τις χιλιάδες ωραιότητες που είχες/ ούτε μισή απ΄ τις πολύτιμες ασκήμιες σου/ κόσμε».
ΚΑΘΟΔΗΓΕΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ
Η Κική Δημουλά,κατά την άποψή μου αλλά και στηριζόμενος στις ομολογημένες προθέσεις της ποιήτριας και στην απήχηση του έργου της, έχει «στρατευθεί»,τώρα και περίπου 60 χρόνια,σε μια υπόθεση που αφορά όλους μας,είτε περιφερόμαστε στην αγορά φωνασκούντες είτε όχι.Δεν έγραψε «πολιτικά» ποιήματα, όπως λ.χ. η «Κίχλη»,ο «Μπολιβάρ»,το «Αξιον Εστί»ή η «Ελένη»του Ρίτσου.Η πηγαία, όμως,η συνεχής και ως εκ τούτου επίπονη παραγωγή ποιητικής ύλης σχετικά με το καθημερινό,το προσωρινό,άρα το επαναλαμβανόμενο γεγονός της ύπαρξής μας και των συμπτωμάτων της δημιούργησε ήδη έναν προσωπικό δρόμο ποιητικής,με σαφείς οδοδείκτες κοινωνικής και πολιτικής τάξεως.Η φωνή της,ευδιάκριτη και αναγνωρίσιμη,πέρα από τη «μαγεία» ή ίσως διά της «μαγείας»,καθοδηγεί συνειδήσεις ανθρώπων, συμμεριζόμενη τις υπερεπείγουσες ανησυχίες τους και εξορκίζοντας μαζί τους το κακό.
Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.
Μια κατασκευαστική αφροσύνη που παράγει γοητεία
Στον Φιλοπαίγμονα Μύθο, ένα προσεκτικό και εύγλωττο συνάμα κείμενο (παρά την προσποιητή αμηχανία του) που η Κική Δημουλά διάβασε κατά την τελετή της υποδοχής της στην Ακαδημία Αθηνών (2003), η ποιήτρια απάντησε σε δύο κρίσιμα ερωτήματα που έθεσε η ίδια στον εαυτό της: ποια είναι η «πρόθεση της σύγχρονης ποίησης» και ποια η ωφέλεια που προκύπτει από την ποίηση. Τα ερωτήματα έχουν τεθεί πολλές φορές και οι εκάστοτε απόπειρες των ίδιων των δημιουργών να απαντήσουν δείχνουν σε μεγάλο βαθμό και τις προθέσεις τους και τη σημασία που αποδίδουν στο έργο τους. Σύμφωνα με τη Δημουλά, η «πρόθεση» της σύγχρονης ποίησης (που έχει ήδη αρχίσει να παλιώνει) «είναι να προσθέσει το λιθαράκι της σε ό,τι κληρονόμησε φτιάχνοντας το ιδιωτικό μητρώο της εποχής της (υπογράμμιση δική μου), συμπληρώνοντας το γενεαλογικό δέντρο των ονείρων που τη γεννούν και την υποστηρίζουν». Η παράδοση είναι ένας αενάως κινούμενος συρμός «στον οποίο κάθε τόσο προσαρτάται ένα έκτακτο, φρεσκοβαμμένο βαγόνι, γεμάτο με νέες, υπερεπείγουσες ανησυχίες του ανθρώπου και με τον ίδιο πάντα προορισμό: την αυθεντική έκφρασή τους» (υπογράμμιση δική μου). Οσον αφορά την ωφέλεια της ποίησης στον «μικρόψυχο καιρό» μας, η Κική Δημουλά είναι σαφής: η ποίηση ωφελεί πολλαπλώς. Πέρα από τη μαγεία που παρέχει σε όσους την εμπιστεύονται (δυστυχώς αυτή η παράμετρος δεν θα μας απασχολήσει εδώ), ωφελεί πρωτίστως εκείνον που την ασκεί επειδή τον «βγάζει από το σώμα του» και «τον σταθεροποιεί σε μια αιώρηση απ΄ όπου αυτός παρακολουθεί, σαν σε χειρουργείο, τον προσωρινό θάνατο της μικρότητάς του». Ωφελεί τη γλώσσα και, τέλος, «ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα σε έναν ωκεανό λύπης». Κοντολογίς, η Δημουλά προσδίδει ρητά διπλή, ας πούμε, χρησιμότητα στην ποίηση: οδηγεί στη συνείδηση της ύπαρξης (διά του καθημερινού, προσωρινού θανάτου) και λυτρώνει μέσα από τις μαγγανείες της.
Πριν από μερικές δεκαετίες (αλλά ίσως και σήμερα) κάποιοι θα μυκτήριζαν την ποιήτρια για τη δήθεν «απολιτική» στάση της να αναφέρεται σε ένα ασαφές «ιδιωτικό» μητρώο της εποχής μας και στις αδιευκρίνιστες «υπερεπείγουσες ανησυχίες του ανθρώπου». Την ίδια στιγμή άλλοι, προφανώς για να δείξουν ότι κατάλαβαν τις προθέσεις της, την έχουν ήδη χαρακτηρίσει «αστράτευτη», επαναφέροντας σε χρήση έναν παλιομοδίτικο όσο και «ανόητο» τρόπο κριτικής. Αλλά ποιος από μας μπορεί να αρνηθεί την ένταξή του κάπου; Ολοι στρατευμένοι είμαστε. Σημασία έχει ποιο μπαϊράκι ακολουθεί ο καθένας και πόσο σεμνύνεται γι΄ αυτό. Με αυτή τη λογική το παρόν σημείωμα με αφορμή το 16ο (αν μετρώ σωστά) ποιητικό βιβλίο της Δημουλά, Τα εύρετρα, έχει ως κύριο σκοπό να αποδείξει (στο μέτρο του δυνατού) ότι και εκείνη, όπως και όλοι οι ποιητές μας, είναι ένας δημιουργός που, πέραν των άλλων, πολιτεύεται, δηλαδή ασκεί κοινωνική και πολιτική καθοδήγηση με τον δικό της τρόπο.
Ο καθείς και τα όπλα του. Μπορεί η Δημουλά να φαίνεται ότι πολιτεύεται εν οίκω, αλλά όταν εκφωνεί εν δήμω στίχους όπως «δεν βλέπαμε τίποτε/ καθότανε μπροστά μας/ εκείνη η νταρντάνα η αλλαγή/ φέτος το καλοκαίρι» («Αμπωτις»)ακόμη και ως μέρος ενός φαινομενικά «αθώου» ποιήματος-, τότε ας μην κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε. Πιστεύω πως η ποιητική/ιδεολογική πρόθεση της Δημουλά όσο «αθωότερη» προβάλλεται τόσο και πιο διαβρωτική είναι. Η Δημουλά είναι κατά την άποψή μου «πανούργος» ποιήτρια (κι ας με συγχωρέσει η χάρη της) καθώς ένα από τα κυριότερα τεχνικά χαρακτηριστικά της είναι η φιλοπαίγμων αλλά εν τέλει καταλυτική υπονόμευση όχι τόσο των καλώς κειμένων αλλά του ίδιου του κειμένου της. Βασική τεχνική της ρητορικής της είναι το ξάφνιασμα και το απροσδόκητο, μετεξέλιξη του παλαιού υπερρεαλιστικού τρόπου να παράγεται σπινθήρας με τη συνεκφορά των αντιθέτων, είτε σε λεκτικό ή σε σημασιολογικό επίπεδο. Αυτό ήδη σημαίνει πολλά και υποθέτω πως αυτή η κατασκευαστική αφροσύνη (όχι αφροντισιά) παράγει από μόνη της γοητεία. Ακόμη κι αν αυτή η ποιητική αποκοτιά δεν εννοείται σε βάθος, δεν παύει να θέλγει και ίσως είναι αυτός ο λόγος που η ποιήτρια είναι τόσο δημοφιλής. «Καταζητούμαι/ Διέρρηξα τον βίο μου./ Τι να έκανα;/ Μόνο με τα ξένα δεν τα έβγαζα πέρα/ είχα βλέπεις να τρέφω/ εκείνο το ρεμάλι τον ψυχισμό» («Το ρεμάλι»). Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι και τόσο απλά, όσο κι αν η επαναφορά τους και η εναγώνια ανακύκλωσή τους τα κάνει, όπως στη νεότευκτη συλλογή, να φαίνονται γνώριμα. Και αυτό για έναν συγκεκριμένο λόγο, που πολλές φορές η ποιήτρια δηλώνει ως αντίμαχό της. Τα πράγματα περιπλέκονται από την Ανάγκη, δηλαδή από το αναγκαίον, είτε εννοούμενο ως κάτι επιβεβλημένο άνωθεν (όπως στο πρώτο ποίημα της συλλογής) είτε ως αναγκαία συνειδητή πράξη. Από τη μια, λοιπόν, η πρωτογενής, καταχθόνια και τυφλή Ανάγκη, από την άλλη το κοινωνικώς «ευρύ αναγκαίον», η «ευρέως αναγκαία γενναιότης», το «εναλλακτικό αναγκαίον» για να πάει ο βίος μπροστά, όσο μπορεί. Ανάμεσα σε αυτές τις μυλόπετρες του υπερκόσμιου και αναπότρεπτου και του κοσμικού και αναζητήσιμου θρύβονται οι μέρες και οι νύχτες της ποιήτριας. Ποιήματα-θρύμματα, λοιπόν. Ο φιλέρευνος αναγνώστης δεν έχει παρά να διαβάσει δύο από τα ωραιότερα ποιήματα της συλλογής που μοιραίως/τυχαίως(;) βρίσκονται αντικριστά (σελ. 20-21) «Η ομορφιά του απογοητευτικού» και «Ασπρες πασχαλιές φιλούν έφηβο» και θα εννοήσει αυτή τη διπλή αναγκαιότητα του βίου: το αναποτρέπτως αναγκαίον και την κοινωνικώς και πολιτικώς αναγκαιότητά μας να του ξεφύγουμε. Αυτά είναι τα αληθινά εύρετρα (ένα άλλο εύρημά τι Μοισάν ) που η Κική Δημουλά μάς προσφέρει ως ανταπόδοση της καθημερινής συναλλαγής μας με την ανάγκη: «Υποκριτή, γραμμή δε διάβασες/ αλλιώς θα το ΄βλεπες/ το γράφω εδώ μέσα πρώτο πρώτο// τα εύρετρα είναι/ εσύ μου τα έδωσες/ επειδή σε βρήκα// σε μέτρησα και ήσουνα πολλά/ ξαναμετρώ κι ήσουν αλλιώς/ το άφησα να είσαι κι απ΄ τα δύο/ δε σου αφαίρεσα ούτε μία/ απ΄ τις χιλιάδες ωραιότητες που είχες/ ούτε μισή απ΄ τις πολύτιμες ασκήμιες σου/ κόσμε».
ΚΑΘΟΔΗΓΕΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ
Η Κική Δημουλά,κατά την άποψή μου αλλά και στηριζόμενος στις ομολογημένες προθέσεις της ποιήτριας και στην απήχηση του έργου της, έχει «στρατευθεί»,τώρα και περίπου 60 χρόνια,σε μια υπόθεση που αφορά όλους μας,είτε περιφερόμαστε στην αγορά φωνασκούντες είτε όχι.Δεν έγραψε «πολιτικά» ποιήματα, όπως λ.χ. η «Κίχλη»,ο «Μπολιβάρ»,το «Αξιον Εστί»ή η «Ελένη»του Ρίτσου.Η πηγαία, όμως,η συνεχής και ως εκ τούτου επίπονη παραγωγή ποιητικής ύλης σχετικά με το καθημερινό,το προσωρινό,άρα το επαναλαμβανόμενο γεγονός της ύπαρξής μας και των συμπτωμάτων της δημιούργησε ήδη έναν προσωπικό δρόμο ποιητικής,με σαφείς οδοδείκτες κοινωνικής και πολιτικής τάξεως.Η φωνή της,ευδιάκριτη και αναγνωρίσιμη,πέρα από τη «μαγεία» ή ίσως διά της «μαγείας»,καθοδηγεί συνειδήσεις ανθρώπων, συμμεριζόμενη τις υπερεπείγουσες ανησυχίες τους και εξορκίζοντας μαζί τους το κακό.
Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.
Δευτέρα 14 Ιουνίου 2010
EΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Εισαγωγικές από τη θαλπωρή του σπιτιού τους, αλλά χωρίς την παραμικρή δυνατότητα να «κλέψουν», θα έχουν σύντομα οι μελλοντικοί φοιτητές. Η αμερικανική εταιρεία Software Secure διατείνεται ότι έχει σχεδιάσει ένα πρόγραμμα, το οποίο αφενός προσφέρει τη δυνατότητα στον υποψήφιο να δίνει εξετάσεις από το σπίτι του, με χρήση του προσωπικού υπολογιστή του, και αφετέρου τού αφαιρεί κάθε δυνατότητα να χρησιμοποιήσει εξωτερική βοήθεια. Kατ’ αρχάς, το πρόγραμμα κλειδώνει κάθε δυνατότητα χρήσης άλλων ηλεκτρονικών φακέλων, του Ιντερνετ μη εξαιρουμένου βεβαίως. Εν συνεχεία, ζητεί το δακτυλικό του αποτύπωμα, ώστε να διασφαλίσει την ταυτότητα του εξεταζόμενου, τον οποίο και παρακολουθεί μέσω βίντεο καθ’ όλη τη διάρκεια των εξετάσεων. Ηδη το University of Wales Institute, στο Κάρντιφ της Βρετανίας, πειραματίζεται με το καινούργιο σύστημα εξετάσεων, το οποίο, κατά την εταιρεία κατασκευής του, θα προσαρμόσει τις εξετάσεις στην ηλεκτρονική εποχή και θα απαλλάξει τους υποψηφίους από το στρες.
Καθημερινή
terracomputerrata
Καθημερινή
terracomputerrata
Κυριακή 30 Μαΐου 2010
Αξιοποιώντας ουσιαστικότερα τα ηλεκτρονικά λεξικά
Όπως είδαμε, η χρήση του Ηλεκτρονικού λεξικού της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα μας προσφέρει για πρώτη φορά στη γλώσσα μας δυνατότητες που με τα έντυπα λεξικά δεν θα μπορούσαμε καν να φανταστούμε. Ας συνοψίσουμε εδώ κάποια σημεία για να τα έχουμε στη διάθεσή μας, όποτε τα χρειαζόμαστε.
Σε ένα ηλεκτρονικό λεξικό μπορούμε να αναζητήσουμε λέξεις ή τμήματα λέξεων με τη χρήση του τελεστή %. Ετσι για παράδειγμα πληκτρολογώντας περι%, θα μας επιστρέψει λήμματα που αρχίζουμε το περί, συμπεριλαμβανομένων και των λημμάτων της πρόθεσης και του προθήματος περί. Αν πάλι πληκτρολογήσουμε %ότητα θα μας δώσει όλα τα θηλυκά που σχηματίζονται με αυτή την παραγωγική κατάληξη, ενώ με την επιλογή %παρα% θα πάρουμε λέξεις στις οποίες περιέχεται το παρά.
Εάν στην απλή αναζήτηση εκμεταλλευτούμε την επιλογή “αναζήτηση και στο σώμα λημμάτων“, τότε το λεξικό θα μας δώσει όλα τα λήμματα που στον ορισμό τους ή στα παραδείγματά τους περιέχουν τον όρο που αναζητούμε. Αυτή η επιλογή, ως πρώτη σκέψη, θα ήταν χρήσιμη για την αναζήτηση συνωνύμων, αλλά, εάν τη δοκιμάσετε θα δείτε ότι, μαζί με τα συνώνυμα, μας δίνει και όλα τα λήμματα που έχουν και στα παραδείγματά τους τον όρο που ψάχνουμε, πράγμα που την κάνει δύσχρηστη. Για παράδειγμα, ψάχνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τον όρο “άγονος”, θα βρούμε τα συνώνυμα επίθετα άκαρπος, άφορος, αλλά και λήμματα όπως τόπος, δραγόνος που δεν μας ενδιαφέρουν. Παρόλους τους περιορισμούς πάντως είναι ένας τρόπος να βρούμε συνώνυμα.
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως για τη δουλειά μας παρουσιάζουν οι επιλογές της σύνθετης αναζήτησης. Επειδή όπως σας εξήγησα ο τρόπος που είναι σχεδιασμένο το λεξικό είναι εντελώς διαφορετικός από τους έντυπους προγόνους του, μπορούμε :
Να αναζητήσουμε όχι κάποια συγκεκριμένη λέξη, αλλά όλα τα λήμματα που πληρούν την επιλογή που δίνουμε στον τύπο του λήμματος, όπως για παράδειγμα όλα τα προθήματα, ή τις προθέσεις ή, σε συνδυασμόμε τη βασική αναζήτηση, όλα τα λήμματα που περιέχουν για παράδειγμα το %οτητ% και είναι ουσιαστικά ή το %γραφ% και είναι ρήματα.
Πιο εντυπωσιακή είναι η δυνατότητα να αναζητήσουμε ένα λήμμα με βάση το κλιτικό του παράδειγμα. Το λεξικό για κάθε λήμμα του έχει μετά τον όρο ένα χαρακτηριστικό αλφαριθμητικό τύπο Ε και αριθμό (για επίθετα), Ο και αριθμό (για ουσιαστικά), Ρ και αριθμό (για ρήματα). Εάν πατήσετε το ειδικό εικονίδιο κάτω από την επιλογή αυτή σας ανοίγει παράθυρο στο οποίο μπορείτε να επιλέξετε έναν ή περισσότερους τύπους κλιτικού παραδείγματος. Επειδή οι τύπου είναι πολλοί, μπορείτε να βρείτε αναλυτική τους παρουσίαση στο Λημματολόγιο -> Πίνακες κλιτικών παράδειγμάτων -> Ρηματικό σύστημα και αντίστοιχα για το Ονοματικό σύστημα. Για κάθε κλιτικό παράδειγμα μας δίνονται ολόκληροι οι πίνακες κλίσης του και μπορούμε με ασφάλεια να παραπέμψουμε τους μαθητές μας. Η επιλογή αυτή είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμη για να βρούμε όλα τα επίθετα που κλίνονται για παράδειγμα σύμφωνα με το “ευθύς, εία, υ”, τις επιθετικοποιημένες μετοχές από αρχαία ρήματα ή όσα ουσιαστικά κλίνονται σύμφωνα με το “φούρναρης, φουρνάρηδες”.
Για πιο εξειδικευμένη χρήση μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη δυνατότητα αναζήτησης με βάση την ετυμολογία. Να βρούμε λέξεις από άλλες γλώσσες, αναδανεισμούς ή υποκοριστικά.
Χρήσιμες επίσης είναι οι επιλογές ύφους με τη διάκριση λόγιου ή λαϊκο, οικείου ή επίσημου καθώς και το κριτήριο της χρήσης με βάση το οποίο μπορούμε για παράδειγμα να βρούμε όρους που χρησιμοποιούνται σε παροιμίες, συντάσσονται με αφηρημένα ουσιαστικά, έχουν μεταφορική σημασία.
Μπορούμε επιπλέον να βρούμε ουσιαστικά για παράδειγμα που ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο σημασιολογικό πεδίο, τη βιολογία ή την ιστορία και εξίσου τη μαγειρική ή το ποδόσφαιρ, ενώ με την τελευταία επιλογή της σύνθεσης αναζήτησης που αναφέρεται στη σύνταξη μπορούμε να αναζητήσουμε απρόσωπα ρήματα ή ρήματα που έχουν παθητικούς χρόνους.
Και σε καμμία περίπτωση να μην ξεχνάμε πως για κάθε αποτέλεσμα μπορούμε στη συνέχεια να αναζητήσουμε παραδείγματα χρήσης με την αποστολή του στα σώματα κειμένων. Αναζητώ λοιπόν επίθετα σύμφωνα με το κλιτικό παράδειγμα Ε12α (ανιών, ούσα, ον) και αφού επιλέξω κάποια από αυτά (απών, διαφυγών, παθών) αναζητώ εκφράσεις όπου απαντούν
Από ann boukou
Επιμόρφωση Β Επιπέδου Φιλολόγων
Δευτέρα 24 Μαΐου 2010
Πάνω από 250 δωρεάν online μαθήματα προσφέρουν κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν απλά να «κατεβάσουν» στον υπολογιστή ή το Mp3 τους τις διαλέξεις, είτε σε μορφή αρχείου ήχου, είτε βίντεο.
Πρόκειται για διαλέξεις σε διαφορετικούς τομείς των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, όπως , ενδεικτικά, Ιστορία Τέχνης, Αρχαιολογία, Οικονομικά, Γεωγραφία, Ιστορία ή Πολιτικές Επιστήμες, και Επιστημών, όπως Αστρονομία, Βιολογία, Χημεία, Μαθηματικά, Φυσική και άλλα. Επιπλέον, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει δωρεάν διαλέξεις και μαθήματα για την εκμάθηση 37 ξένων γλωσσών. Τη δυνατότητα αυτή προσφέρουν κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, όπως, ενδεικτικά, τα Yale, UC Berkeley, MIT, UCLA και Stanford.
Την αρχή έκανε το 2001 το MIT, προσφέροντας μέσω του προγράμματος του OpenCourseWare το σύνολο σχεδόν των διαλέξεών του δωρεάν. Στη συνέχεια το παράδειγμά του ακολούθησαν κι άλλα πανεπιστήμια, τα οποία παρέχουν δωρεάν όλο το υλικό των διαλέξεών τους. Καθώς η παρακολούθηση των διαλέξεων αυτών δεν οδηγεί σε κάποιο πτυχίο, κύριος στόχος της πρωτοβουλίας φαίνεται να είναι η διεύρυνση των γνωστικών οριζόντων των συμμετεχόντων, η απόκτηση περισσοτέρων γνώσεων σε αντικείμενα του ενδιαφέροντός τους και η ενίσχυση της δια βίου μάθησης.
Ακολουθώντας, μάλιστα, το παράδειγμα του Open University (Ανοικτού Πανεπιστημίου) ορισμένα πανεπιστήμια δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές τους να παρακολουθήσουν μαθήματα online για την κατάκτηση τίτλου προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, χωρίς να χρειάζεται να φύγουν καν από το δωμάτιό τους. Ενώ προς το παρόν η δυνατότητα αυτή είναι επί πληρωμή, ο Αμερικανός πρόεδρος Obama έχει υποσχεθεί το ποσό των $9 δις. σε κοινοτικά κολλέγια για την ανάπτυξη προγραμμάτων δωρεάν online διαλέξεων οι οποίες θα οδηγούν σε πτυχίο. Στόχος είναι η αύξηση των φοιτητών στα κολλέγια αυτά και η καταπολέμηση της ανεργίας στις περιοχές όπου αυτά βρίσκονται.
Η ιστοσελίδα OpenCulture.com προσφέρει μια χρήσιμη λίστα των online αυτών courses.
Πρόκειται για διαλέξεις σε διαφορετικούς τομείς των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, όπως , ενδεικτικά, Ιστορία Τέχνης, Αρχαιολογία, Οικονομικά, Γεωγραφία, Ιστορία ή Πολιτικές Επιστήμες, και Επιστημών, όπως Αστρονομία, Βιολογία, Χημεία, Μαθηματικά, Φυσική και άλλα. Επιπλέον, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει δωρεάν διαλέξεις και μαθήματα για την εκμάθηση 37 ξένων γλωσσών. Τη δυνατότητα αυτή προσφέρουν κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, όπως, ενδεικτικά, τα Yale, UC Berkeley, MIT, UCLA και Stanford.
Την αρχή έκανε το 2001 το MIT, προσφέροντας μέσω του προγράμματος του OpenCourseWare το σύνολο σχεδόν των διαλέξεών του δωρεάν. Στη συνέχεια το παράδειγμά του ακολούθησαν κι άλλα πανεπιστήμια, τα οποία παρέχουν δωρεάν όλο το υλικό των διαλέξεών τους. Καθώς η παρακολούθηση των διαλέξεων αυτών δεν οδηγεί σε κάποιο πτυχίο, κύριος στόχος της πρωτοβουλίας φαίνεται να είναι η διεύρυνση των γνωστικών οριζόντων των συμμετεχόντων, η απόκτηση περισσοτέρων γνώσεων σε αντικείμενα του ενδιαφέροντός τους και η ενίσχυση της δια βίου μάθησης.
Ακολουθώντας, μάλιστα, το παράδειγμα του Open University (Ανοικτού Πανεπιστημίου) ορισμένα πανεπιστήμια δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές τους να παρακολουθήσουν μαθήματα online για την κατάκτηση τίτλου προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, χωρίς να χρειάζεται να φύγουν καν από το δωμάτιό τους. Ενώ προς το παρόν η δυνατότητα αυτή είναι επί πληρωμή, ο Αμερικανός πρόεδρος Obama έχει υποσχεθεί το ποσό των $9 δις. σε κοινοτικά κολλέγια για την ανάπτυξη προγραμμάτων δωρεάν online διαλέξεων οι οποίες θα οδηγούν σε πτυχίο. Στόχος είναι η αύξηση των φοιτητών στα κολλέγια αυτά και η καταπολέμηση της ανεργίας στις περιοχές όπου αυτά βρίσκονται.
Η ιστοσελίδα OpenCulture.com προσφέρει μια χρήσιμη λίστα των online αυτών courses.
Πέμπτη 29 Απριλίου 2010
Κ.Π.Καβάφη, Εν μεγάλη Ελληνική Αποικία, 200 π.Χ.
Οτι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ' ευχήν στην Αποικία
δεν μέν' η ελάχιστη αμφιβολία,
και μ' όλο που οπωσούν τραβούμ' εμπρός,
ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός
να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή.
Ομως το πρόσκομμα κ' η δυσκολία
είναι που κάμνουνε μια ιστορία
μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί
αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ
δεν τους χρειάζονταν κανείς). Για κάθε τι,
για το παραμικρό ρωτούνε κ' εξετάζουν,
κ' ευθύς στο νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,
με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.
Εχουνε και μια κλίσι στις θυσίες
παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη
η κατοχή σας είν' επισφαλής:
ή τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες.
Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,
κι' από την άλληνα την συναφή
κι' από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική
είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τι να γίνει;
σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.
Κι όσο στον έλεγχο σας προχωρούνε,
βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε
πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.
Κι όταν με το καλό τελειώσουνε την εργασία,
κι' ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,
απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,
να δούμε τι απομένει πια μετά
τόση δεινότητα χειρουργική.
Ισως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.
Να μη βιαζόμεθα. Είν' επικίνδυνον πράγμα η βία.
Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.
Εχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς η Αποικία.
Ομως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;
Και τέλος πάντων, να τραβούμε εμπρός.
Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
δεν μέν' η ελάχιστη αμφιβολία,
και μ' όλο που οπωσούν τραβούμ' εμπρός,
ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός
να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή.
Ομως το πρόσκομμα κ' η δυσκολία
είναι που κάμνουνε μια ιστορία
μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί
αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ
δεν τους χρειάζονταν κανείς). Για κάθε τι,
για το παραμικρό ρωτούνε κ' εξετάζουν,
κ' ευθύς στο νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,
με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.
Εχουνε και μια κλίσι στις θυσίες
παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη
η κατοχή σας είν' επισφαλής:
ή τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες.
Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,
κι' από την άλληνα την συναφή
κι' από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική
είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τι να γίνει;
σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.
Κι όσο στον έλεγχο σας προχωρούνε,
βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε
πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.
Κι όταν με το καλό τελειώσουνε την εργασία,
κι' ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,
απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,
να δούμε τι απομένει πια μετά
τόση δεινότητα χειρουργική.
Ισως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.
Να μη βιαζόμεθα. Είν' επικίνδυνον πράγμα η βία.
Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.
Εχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς η Αποικία.
Ομως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;
Και τέλος πάντων, να τραβούμε εμπρός.
Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
Τετάρτη 28 Απριλίου 2010
Ολο και περισσότερα παιδιά «ζουν» στους εικονικούς κόσμους
Του Γιαννη Eλαφρου
Συγγνώμη κύριε, αλλά βιάζομαι να επιστρέψω σπίτι, για να ποτίσω το ψηφιακό μου λουλούδι στο Ιντερνετ! Το αφοπλιστικό αυτό αίτημα ενός μικρού παιδιού εκφράστηκε κατά τη διάρκεια σεμιναρίου της μονάδας εφηβικής υγείας για τον κίνδυνο... εξάρτησης από το Διαδίκτυο. Μάλιστα, ο μικρός μαθητής δεν κατοικούσε σε κάποια πυκνοδομημένη γειτονιά της Αθήνας, αλλά σε μικρή πόλη της Πελοποννήσου, όπου η επαφή με τη Φύση -και τα αληθινά λουλούδια- είναι πολύ πιο άμεση.
Πρόκειται για έκφραση μιας καινούργιας τάσης: μικρά παιδιά επισκέπτονται τους εικονικούς κόσμους που έχουν δημιουργηθεί στο Διαδίκτυο, ειδικά γι’ αυτά. Τι σημαίνει όμως «εικονικός κόσμος;» Πρόκειται για μοντελοποιημένα περιβάλλοντα, μάς πληροφορεί η Safer Internet Ελλάς «οι οποίοι μπορεί να είναι φτιαγμένοι έτσι ώστε να θυμίζουν τον πραγματικό ή να είναι τελείως φανταστικοί. Μπορεί να κινούνται με κανόνες αντίστοιχων αυτών που ισχύουν στον πραγματικό κόσμο, όπως η βαρύτητα, η δράση σε πραγματικό χρόνο ή όχι» (βλέπε και saferinternet.gr). Σε αυτούς τους εικονικούς κόσμους οι χρήστες δρουν μέσω εικονικών χαρακτήρων, των λεγόμενων «avatars», δισδιάστατων ή τρισδιάστατων γραφικών απεικονίσεων. Πάνω από 70 τέτοιοι κόσμοι υπάρχουν για παιδιά έως 7 ετών, ενώ για παιδιά 8 έως 12 ετών πλησιάζουν τους 90. Καθημερινά εμφανίζονται νέοι, κυρίως στην αγγλική γλώσσα. Ο ιστοχώρος «Barbie Girls» της Mattel απέκτησε μέσα σε 60 ημέρες τρία εκατομμύρια χρήστες διεθνώς. «Μέχρι το 2011, οι χρήστες μπορούν να φτάσουν τα 20 εκατομμύρια παιδιά», λέει στην «Κ» η η δρ Βερόνικα Σαμαρά, από τη Safer Internet Ελλάς. Προφανώς, αυτές οι εφαρμογές, που μπορεί να απορροφούν μάλιστα την προσοχή των παιδιών, προσελκύουν μεγάλο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, καθώς μπορεί να υποδεχθούν (και να βομβαρδίζουν τα μικρά παιδιά) μεγάλες ποσότητες έμμεσης ή άμεσης διαφήμισης.
Τα παιδιά μπορούν να περιπλανιούνται στους ηλεκτρονικούς κόσμους, να «ζουν» με ένα άλλο ψηφιακό πρόσωπο, ακόμα και να λαμβάνουν επιβραβεύσεις ως συνέπεια των ενεργειών τους. «Ακούμε σήμερα για κόσμους με εικονικά ζωάκια ή φυτά που πρέπει καθημερινά να φροντιστούν, ειδάλλως θα μαραζώσουν, κόσμους όπου τα παιδιά μπορούν να κερδίσουν εικονικά λεφτά για να αγοράσουν φαγητό για το ζωάκι τους ή για προϊόντα που θα χρησιμοποιήσουν μέσα στον εικονικό κόσμο, και πολλά άλλα», λέει η κ. Σαμαρά, από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου.
Σύγχυση ρόλων
Τα παιδιά έχουν την τάση να δημιουργούν με τη φαντασία τους δικούς τους κόσμους και καταστάσεις, γι’ αυτό έλκονται από τους εικονικούς κόσμους. Λόγω ηλικίας όμως εμφανίζουν συχνά πρόβλημα σύγχυσης ρόλων και κόσμων, ενώ είναι πιο ευάλωτα σε επιβλαβές υλικό (π.χ. πορνογραφία, ρατσισμός), σε ανεπιθύμητες επικοινωνίες (απατεώνες, παιδεραστές), στην κλοπή προσωπικών δεδομένων και στη διαφήμιση.
Για την αντιμετώπιση των κινδύνων είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε έγκυρες ιστοσελίδες, με απαραίτητη τήρηση του ορίου ηλικίας που έχει ο συγκεκριμένος «κόσμος». Τίποτα όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προσοχή και τη βοήθεια του γονιού, μαζί με την εκπαίδευση του παιδιού στο να αποφεύγει τις κακοτοπιές. Εξάλλου, έχει φανεί ότι ακόμα και στις μεγαλύτερες ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταγραφεί σημαντικά κενά ασφαλείας.
Αλλά ίσως οι πιο μεγάλες απειλές είναι ο εθισμός από το Ιντερνετ και η σχηματοποίηση της φαντασίας του παιδιού. Γι’ αυτό το πιο βασικό είναι να εμφυσήσουμε στα παιδιά την αγάπη για τον κόσμο μας, να θέλουν να δημιουργήσουν αλλάζοντάς τον και να χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες με μέτρο (και μέτρα).
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Συγγνώμη κύριε, αλλά βιάζομαι να επιστρέψω σπίτι, για να ποτίσω το ψηφιακό μου λουλούδι στο Ιντερνετ! Το αφοπλιστικό αυτό αίτημα ενός μικρού παιδιού εκφράστηκε κατά τη διάρκεια σεμιναρίου της μονάδας εφηβικής υγείας για τον κίνδυνο... εξάρτησης από το Διαδίκτυο. Μάλιστα, ο μικρός μαθητής δεν κατοικούσε σε κάποια πυκνοδομημένη γειτονιά της Αθήνας, αλλά σε μικρή πόλη της Πελοποννήσου, όπου η επαφή με τη Φύση -και τα αληθινά λουλούδια- είναι πολύ πιο άμεση.
Πρόκειται για έκφραση μιας καινούργιας τάσης: μικρά παιδιά επισκέπτονται τους εικονικούς κόσμους που έχουν δημιουργηθεί στο Διαδίκτυο, ειδικά γι’ αυτά. Τι σημαίνει όμως «εικονικός κόσμος;» Πρόκειται για μοντελοποιημένα περιβάλλοντα, μάς πληροφορεί η Safer Internet Ελλάς «οι οποίοι μπορεί να είναι φτιαγμένοι έτσι ώστε να θυμίζουν τον πραγματικό ή να είναι τελείως φανταστικοί. Μπορεί να κινούνται με κανόνες αντίστοιχων αυτών που ισχύουν στον πραγματικό κόσμο, όπως η βαρύτητα, η δράση σε πραγματικό χρόνο ή όχι» (βλέπε και saferinternet.gr). Σε αυτούς τους εικονικούς κόσμους οι χρήστες δρουν μέσω εικονικών χαρακτήρων, των λεγόμενων «avatars», δισδιάστατων ή τρισδιάστατων γραφικών απεικονίσεων. Πάνω από 70 τέτοιοι κόσμοι υπάρχουν για παιδιά έως 7 ετών, ενώ για παιδιά 8 έως 12 ετών πλησιάζουν τους 90. Καθημερινά εμφανίζονται νέοι, κυρίως στην αγγλική γλώσσα. Ο ιστοχώρος «Barbie Girls» της Mattel απέκτησε μέσα σε 60 ημέρες τρία εκατομμύρια χρήστες διεθνώς. «Μέχρι το 2011, οι χρήστες μπορούν να φτάσουν τα 20 εκατομμύρια παιδιά», λέει στην «Κ» η η δρ Βερόνικα Σαμαρά, από τη Safer Internet Ελλάς. Προφανώς, αυτές οι εφαρμογές, που μπορεί να απορροφούν μάλιστα την προσοχή των παιδιών, προσελκύουν μεγάλο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, καθώς μπορεί να υποδεχθούν (και να βομβαρδίζουν τα μικρά παιδιά) μεγάλες ποσότητες έμμεσης ή άμεσης διαφήμισης.
Τα παιδιά μπορούν να περιπλανιούνται στους ηλεκτρονικούς κόσμους, να «ζουν» με ένα άλλο ψηφιακό πρόσωπο, ακόμα και να λαμβάνουν επιβραβεύσεις ως συνέπεια των ενεργειών τους. «Ακούμε σήμερα για κόσμους με εικονικά ζωάκια ή φυτά που πρέπει καθημερινά να φροντιστούν, ειδάλλως θα μαραζώσουν, κόσμους όπου τα παιδιά μπορούν να κερδίσουν εικονικά λεφτά για να αγοράσουν φαγητό για το ζωάκι τους ή για προϊόντα που θα χρησιμοποιήσουν μέσα στον εικονικό κόσμο, και πολλά άλλα», λέει η κ. Σαμαρά, από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου.
Σύγχυση ρόλων
Τα παιδιά έχουν την τάση να δημιουργούν με τη φαντασία τους δικούς τους κόσμους και καταστάσεις, γι’ αυτό έλκονται από τους εικονικούς κόσμους. Λόγω ηλικίας όμως εμφανίζουν συχνά πρόβλημα σύγχυσης ρόλων και κόσμων, ενώ είναι πιο ευάλωτα σε επιβλαβές υλικό (π.χ. πορνογραφία, ρατσισμός), σε ανεπιθύμητες επικοινωνίες (απατεώνες, παιδεραστές), στην κλοπή προσωπικών δεδομένων και στη διαφήμιση.
Για την αντιμετώπιση των κινδύνων είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε έγκυρες ιστοσελίδες, με απαραίτητη τήρηση του ορίου ηλικίας που έχει ο συγκεκριμένος «κόσμος». Τίποτα όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει την προσοχή και τη βοήθεια του γονιού, μαζί με την εκπαίδευση του παιδιού στο να αποφεύγει τις κακοτοπιές. Εξάλλου, έχει φανεί ότι ακόμα και στις μεγαλύτερες ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταγραφεί σημαντικά κενά ασφαλείας.
Αλλά ίσως οι πιο μεγάλες απειλές είναι ο εθισμός από το Ιντερνετ και η σχηματοποίηση της φαντασίας του παιδιού. Γι’ αυτό το πιο βασικό είναι να εμφυσήσουμε στα παιδιά την αγάπη για τον κόσμο μας, να θέλουν να δημιουργήσουν αλλάζοντάς τον και να χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες με μέτρο (και μέτρα).
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Παρασκευή 23 Απριλίου 2010
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το έργο CITER – Creation of a European History Textbook Repository είναι ένα πιλοτικό έργο που χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό Πρόγραμμα eContentPlus.
Το Πρόγραμμα στοχεύει στη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής βάσης βιβλίων ιστορίας στο διαδίκτυο, με σκοπό την πρόσβαση και διερεύνηση ιστορικών πληροφοριών μέσα από πολλαπλές πηγές πληροφόρησης. Οι χώρες που συμμετέχουν στο έργο καταθέτουν για σκοπούς του έργου σχολικά βιβλία που χρησιμοποιούνται στα σχολεία της κάθε χώρας και αφορούν στη διδασκαλία της Ιστορίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα βιβλία θα καταχωρηθούν στη βάση δεδομένων ως έχουν, χωρίς καμία αλλαγή στο περιεχόμενό τους και καθορίζοντας το περιεχόμενο με βάση το χρόνο, το χώρο και το θέμα.
Οι συμμετέχοντες στο CITER θα μπορούν μέσα από εκπαιδευτικά σενάρια να αξιοποιήσουν το διαδικτυακό περιβάλλον μάθησης με στόχο την πολυπρισματική και κριτική προσέγγιση ιστορικών θεμάτων.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα CITER θα βρείτε εδώ .
Δευτέρα 19 Απριλίου 2010
Σάββατο 17 Απριλίου 2010
Σάββατο 6 Μαρτίου 2010
Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ , ΤΑ ΧΤΑΠΟΔΑΚΙΑ
Οι νοτιάδες φέρναν σύγνεφα εκείνο το χειμώνα, μα όχι το ’να πίσω από τ’ άλλο. Άφηναν και ώρες, την κάθε μέρα, που ξαστέρωνε λιγάκι ο ουρανός. Αυτό γινόταν περί το δειλινό. Κι ήταν ο ήλιος όσο δεν παίρνει χρυσαφής, κάτι σα μέλι φωτεινό ξεχυνόταν στο μικρό λιμάνι, στ’ αργοσάλευτα καΐκια του, στις μπαταρισμένες βάρκες, στα δίχτυα των ψαράδων που στέγνωναν απλωμένα, στη θάλασσα που σιγανάσαινε, στους ανθρώπους που τριγυρνούσαν πέρα δώθε, άγνωστο γιατί. Περί τη νύχτα θα χάλαγε πάλι ο καιρός. Αυτό το καταλάβαινες από τους γλάρους που πετούσαν χαμηλά, έξυναν τη θάλασσα με τις φτερoύγες τους, κλαγγάζοντας κάποιαν ακατάληπτη ανησυχία. Και το όντις, σε λίγο έφταναν ξανά τα σύγνεφα, αβγατίζοντας πολύ το βραδινό σκοτάδι, έτσι που ’σφιγγε η ψυχή του ανθρώπου.
Έτσι λοιπόν, την ώρα που ο Αστέρας πάλευε με τα σύγνεφα, μπήκε ο λεγάμενος στο μαγαζάκι, μποτζάροντας δώθε κείθε, σαν τραμπάκουλο σε σοροκάδα. Κοντός ήταν, κακοσούσουμος, αρκούντως γηραλέος, όχι καλοντυμένος ούτε καθαρός, μ’ ένα μαντίλι ματωμένο γύρω στο κεφάλι - σίγουρα φρεσκοσπασμένο ήταν. Η μύτη του μάλιστα, είχε μεγάλα χάλια, γδαρμένη, πρησμένη, σκεπασμένη κομμάτια αίμα πηχτό. Ή κουτρουβάλα είχε πάρει ο ερίφης, ή ξύλο γερό είχε πέσει, μπερντάχι με σύστημα, πάνω χέρι - κάτω χέρι, του αλατιού τον είχαν κανωμένο. Τώρα, γινωμένος ήταν όταν τις έφαγε, ή τα κοπάνησε κατόπι, να πνίξει στο κρασί το μεράκι τού καβγά; Αυτό δεν το ξέρουμε. Το βέβαιο είναι, λίαν σουρωμένος ήταν όταν μπήκε στο μαγαζί, κρατούσε μάλιστα στο χέρι κατιτίς τυλιγμένο σε χαρτί, φαγώσιμο πρέπει να ήταν. Προχώρησε, το λοιπόν, κατά τον μπεζαχτά, χαιρετώντας πολύ εγκάρδια τις δύο παρέες που βρίσκονταν την ώρα εκείνη στο μαγαζί. Μα δεν πήρε αντιχαιρέτισμα, ένεκα που οι μεν -δυο μαντράχαλοι- ήσαν πολύ απασχολημένοι με τις κοπέλες τους και δεν είχαν καιρό για κουβέντες άχρηστες. Όσο για τους δε, αυτοί πίναν το κρασί τους λίαν βαρύθυμοι και σέρτικοι, είχαν φαίνεται τις στεναχώριες τους. Τι να κάνει, λοιπόν, κι αυτός; Παράγγειλε ούζο καραφάκι, κι έπιασε κουβέντα με το μαγαζάτορα, ένεκα που ο Θεός τον έκανε άνθρωπο κοινωνικό, πολύ συσχετικό, η μουγκαμάρα κι η περισυλλογή ποσώς δεν του επήγαιναν. Είπε μάλιστα τη γνώμη του δυνατά, να την ακούσει όλος ο κόσμος:
-- Όποιος δε μιλάει, πεθαμένος είναι και θάβουν τον!
Ακούμπησε το στράτσο στον μπεζαχτά κι άρχισε ν’ αδειάζει το καραφάκι σε δυο νεροπότηρα, προσέχοντας φοβερά στη μοιρασιά, μήπως τυχόν και στάξει κόμπος στο ’να πιότερο από τ’ άλλο. Αφού τέλειωσε τη δίκαιη αυτή κατανομή, πήρε το πρώτο ποτήρι και το ήπιε, ήπιε και το δεύτερο, θαραπάηκαν τα σωθικά του κι άρχισε μεγάλο λακριντί με το μαγαζάτορα. Ένεκα όμως που η παρέα μας βρισκόταν κάμποσο μακριά, δεν έδωσε κανείς μας προσοχή, εξάλλου είχαμε δικές μας κουβέντες να πούμε, πολύ σοβαρές και διόλου ευτράπελες. Πες πως τον αλησμονήσαμε κι αυτόν, και τα σπασμένα μούτρα του, και το στράτσο και το μεθύσι του και το λακριντί του. Όταν, έξαφνα, κουβέντες σε ύφος έντονο τράβηξαν την προσοχή μας:
- Όχι, κύριος, δε θέλουμε το κέρασμά σου!
- Και γιατί, δηλαδής; Εγώ εκινήθην από την ευγενής πρόθεσις...
- Κόβε λόγια και στρι! Πολύ ψείρα μάς γίνηκες!
Η παρεξήγηση συνέβαινε με την άλλη παρέα που ο ερίφης θέλησε να την κεράσει, άγνωστο γιατί. Ίσως που το κρασί τον έκανε πολύ κοινωνικό, πρόθυμο να πιάσει σχέσεις εύκολες και γκαρδιακές με τον πάσα τυχών. Ίσως πάλι και να του γυάλισαν τα κορίτσια, ήθελε να κάνει το κομμάτι του. Οι μαντράχαλοι όμως πήραν αλλιώς το πράμα, εξ ου κι ο καβγάς –«περικαλώ, κύριος!» και «με το μπαρδόν, δεν είσαστε εν τάξει εν πάση περιπτώσει!». Ο ένας μάλιστα από τους δυο -άνθρωπος ευερέθιστος- σηκώθηκε μια στιγμή, κι είπε λόγια βαριά που προδίκαζαν χειροδικία. Τσίριξαν τα κορίτσια: «Mανώλη! Για τ' όνομα της Παναγιάς!», μπήκε στη μέση κι ο άλλος, ο πλέον ψύχραιμος, και το επεισόδιο θεωρείται λήξαν. Ο ερίφης υποχώρησε κανονικά κατά τον μπεζαχτά, όπου τον τραβούσε από το μανίκι ο ταβερνιάρης αυταρχικότατα:
-- Ήπιες το ούζο σου, Παναγιωτάκη; Πλέρωνε και στρίβε! Όχι ιστορίες στο μαγαζί μου!
Σαν ν' αποφάσισε να ησυχάσει ο Παναγιωτάκης, αλλά για να φύγει, ούτε λόγος! Ήθελε, σώνει και καλά, ν’ ανοίξει την καρδιά του, να πει τον πόνο του, να μιλήσει με άνθρωπο. Κανείς να μην τον θέλει, κανείς να μην καταλαβαίνει, όλοι να τον διώχνουν - τι κακό πάλι αυτό! Σαν τους Χίτες, στον `Αη-Λευτέρη, που παραξήγησαν τα λεγόμενά του και τον κάναν σώσπαστο στο ξύλο. Μα το ξύλο δεν τον ένοιαζε τόσο, όσο η παρεξήγηση.
-- Δεν είμαι κουκουές, εγώ! Είμαι καθώς πρέπει! Πολύ πολύ καθώς πρέπει...
Οι μαντράχαλοι της άλλης παρέας, που το επεισόδιο λήξαν δεν ασχολούνταν πια μαζί του, του ’ριξαν σκοτεινές ματιές. Έκλιναν προς τ’ αριστερά, ως φαίνεται, κι ο λόγος του λεγάμενου τους ξινοφάνηκε. Γίνηκε πρόχειρο διαβούλιο -να τον δείρουν, να μην τον δείρουν- μα δεν πήραν απόφαση, ένεκα που μόλις ξυλοδαρμένος από τους Χίτες ήτανε, έστω και λόγω παρεξήγησης, δε στέκεται να τις φάει κι από τους κουκουέδες. Εξάλλου, ο άνθρωπος είχε πια τα πιο φιλειρηνικά αισθήματα: Ξεδίπλωσε το στράτσο, τράβηξε δυο χταποδάκια που ήταν μέσα, τα καμάρωσε κι εδήλωσε πως έχει κάθε δικαίωμα να τα μαγειρέψει και να τα φάει ποτίζοντάς τα με μπόλικον κράσο, ένεκα που το χταπόδι χωρίς ένα πρώτο κρασί δε μαγειρεύεται, και δίχως ένα δεύτερο δε χωνεύεται. Άρχισε, λοιπόν, μεγάλες συνεννοήσεις με το μαγαζάτορα, να του ψήσει τα χταπόδια, να τα φάει εδώ που βρίσκεται, δηλαδή να τα φάνε παρέα, ένεκα που η μοναξιά κι αυτός δεν συνταιριάζουν, ανέκαθεν ντερμπεντέρης άνθρωπος ήταν. Ο μαγαζάτορας όμως είχε μεγάλες αντιρρήσεις. Των αδυνάτων αδύνατο! Η φουβoύ ήταν πιασμένη με τις γόπες, κατόπι θα τηγάνιζε πατάτες, ύστερα θα έρχονταν η πελατεία και θα παράγγελνε της ώρας πράματα, συκωτάκια, μπαρμπουνάκια, σαγανάκια.
-- Ό,τι άλλο, Παναγιωτάκη μου, αυτό όμως μη μου το ζητάς!
-- Δεν έχω, δηλαδής, το δικαίωμα να φάω κι εγώ ένα μεζέ σαν άνθρωπος -να, τα χταποδάκια μου- και να πιω το κρασί μου, σα φιλήσυχος πολίτης; Εμένα που με βλέπεις, άδικα μ'έδειραν οι Χίτες στον Άη-Λευτέρη. Δεν είμαι κουκουές!
Είχε αρπάξει το μαγαζάτορα από το γιακά και του ξηγούσε περί διά μακρών το πώς γίνηκε η παρεξήγηση με τους Χίτες. Κι επέμενε -ψείρα σωστή- πως δεν ήταν εντάξει, ο μαγαζάτορας, να μην του μαγειρεύει τα χταποδάκια, να φάει ένα μεζέ, να πιει ένα κρασί, και δος του επιχειρηματολογία, φλυαρία και λογοδιάρροια -για ψείρα, ναι, ήταν ψείρα και περίφημη!
-- Δε γίνεται, Παναγιωτάκη μου! του είπε ο άλλος κoφτά. Να πας στην Ευταλία να στα μαγειρέψει. Κι άντε τσαμπούκ τσαμπούκ, άδειαζέ μου το μαγαζί κι έχω δουλειά! Πλακώνει η πελατεία.
Ο ερίφης σώπασε, σα να είδε πως τίποτα πια δε γίνεται, πως έπρεπε να το πάρει απόφαση. Τύλιξε τα χταποδάκια στο στράτσο, τα έβαλε υπό μάλης και τράβηξε κατά την πόρτα. Μα η αγανάχτηση τον έπνιξε. Γύρισε, το λοιπόν, κι άρχισε καινούρια δημηγορία:
- Στην Ευταλία... Άιντε συ να πεις στην Ευταλία να στα μαγειρέψει! Συ, που δεν είσαι άντρας της... Εγώ, δηλαδή, δεν έχω δικαίωμα να φάω ένα μεζέ, να πιω ένα κρασί;
Αργά κατάλαβε πως μιλούσε στα κούφια, ένεκα που ο μαγαζάτορας είχε αποτραβηχτεί στην κουζίνα. Σήκωσε, το λοιπόν, τους ώμους και τράβηξε πάλι κατά την πόρτα. Φαίνεται όμως πως δε βολούσε η ψυχή του να ξεκολλήσει εύκολ' απ’ το μαγαζί. Περνώντας μπροστά στην παρέα μας κοντοστάθηκε. Ήθελε κουβέντα.
-- Έχει τσιγάρο;
Απόκριση καμιά. Είδαμε τι κολλιτσίδα ήταν, αν του μιλούσαμε ξεκολλημό δε θα ’χε. Αυτός όμως εκεί!
-- Θέλω τσιγάρο.
-- Δεν έχει! του λέει ο Αγλέουρας.
-- Πώς δεν έχει, αφού καπνίζετε!
Ήταν κι αναιδής.
-- Άιντε στο καλό! του λέει ο υποπλοίαρχος, κι άσε μας ήσυχους. Ακούς;
Αυτό δεν του άρεσε, του φίλου. Πήρε αμέσως ύφος κουτσαβάκικο, προκλητικό, μπεχλιβάνικο. Κι αμόλησε την πρόστυχη κουβέντα:
- Επειδή, δηλαδής, έχεις δυόμισι γαλόνια στο μανίκι, μας κάνεις και τον κάργα;
Φως φανάρι πως οι Χίτες του `Αη Λευτέρη δεν είχαν και τόσο άδικο. Μαρτυρήθηκε μοναχός του. Ο υποπλοίαρχος χαμογέλασε κάτω από τα μουστάκια του. Μα ο Αγλέουρας σηκώθηκε, άρπαξε τον Παναγιωτάκη από τις πλάτες και απλά, αυστηρά, θετικά τον έβγαλ’ έξω από το μαγαζί. Τον έβγαλε, δεν τον πέταξε. Όλα γίνηκαν μ’ ευγένεια και κατανόηση, ως αρμόζει να φέρεται κανείς σ' έναν μεθυσμένο, έναν ακαταλόγιστο. Κι αυτός δεν έφερε καμιάν αντίσταση, ψοφοδεής ήταν, μόνο λόγια και τίποτες άλλο. Ανθρωπάκος, που το κρασί τον εχτυπούσε παράξενα, τον έκανε να λέει μπούρδες δίχως να τις συλλογιστεί.
Ο Αγλέουρας εγύρισε και ξανακάθισε στη θέση του. Κέφι δεν είχαμ’ εξαρχής, τώρα το λίγο που είχε απομείνει ξανεμίστηκε κι αυτό. Δεν ήταν να ‘ρθει κι αυτό τ’ αυτοκίνητο, να πάμε στις δουλειές μας! Η νύχτα είχε πέσει πια, ήρθαν πάλι τα σύγνεφα, μαύρισε ο ουρανός διπλό σκοτάδι, το ίδιο κι η θάλασσα. Μόλις έβλεπες τα κατάρτια των καϊκιών ν’ αργοσαλεύουν πέρα δώθε πάνω στο μουντό στερέωμα, σα μετρονόμια που κράταγαν στον άνεμο το ρυθμό των νερών. Πρέπει και να ψιλόβρεχε, εμείς δεν το βλέπαμε, έτσι στο βάθος που καθόμαστε. Μα έρχονταν από το πέλαγο οσμή υγρού νοτιά, μύριζε και το χώμα, μουλιασμένο ως ήταν.
Και να, δεν πέρασαν ούτε τρία λεφτά, και ξαναπαρουσιάστηκε στην πόρτα. Έκανε να μπει πάλι στο μαγαζί, ένεκα που είχε μεθύσι πεισματάρικο, επίμονο, τίποτα δεν τον έκανε ν’ αλλάξει το κέφι του. Μεμιάς όμως όλοι σηκωθήκαμε, η παρέα μας, η άλλη παρέα, ο μαγαζάτορας:
- Πάλι εδώ είσαι; Έξω! Έξω! Φεύγ' από δω! Πήγαινε στο σπίτι σου! Μπεκρούλιακα! Προστυχόμουτρο! Κολλιτσίδα! Ψείρα! Ψείρα!
Αυτό γίνηκε τίμια κι αυθόρμητα, μας είχε φέρει ως εδώ, ο αλιτήριος! Όσο εμείς ξαφνιαστήκαμε από το φέρσιμό μας, άλλο τόσο κι αυτός. Η κατακραυγή χίμηξε απάνω του, τόνε βάρεσε στο στήθος, τον σταμάτησε, τον πισωπλάτισε. Απόμεινε ασάλευτος, κρατώντας τα τυλιγμένα χταπόδια στο χέρι το ζερβί, κι έριξε ματιά γεμάτη δέος ολοτρόγυρα. Πρέπει τα μούτρα μας να ήσαν τόσο άγρια, που φοβήθηκε.
- Καλά... μουρμούρισε... Καλά! Θα φύγω... Αφού δε με θέλετε... Μα πού να πάω; Πού; Στην Ευταλία; Ένας λόγος είναι αυτός. Ούτε κι αυτή με θέλει, όπως κι εσείς. Κανείς! Κανείς...
Τον έπιασε κάτι σαν παράπονο, κι άπλωσε το χέρι όπου κρατούσε τα χταπόδια:
- Να! Αυτά τα χταπόδια. Στη χόβολη... Όλοι μαζί θα τα τρώγαμε. Ένα μεζέ κι ένα κρασί. Σαν άνθρωπος κι εγώ. Σαν άνθρωπος...
Μας κοίταγε και πρόσμενε κατανόηση, σαν άνθρωπος από τους ανθρώπους. Μα μόνο φάτσες παγωμένες αντίκρισε, μάτια γεμάτα σκληράδα και κακία. Κακία ανθρώπινη.
Τότε, κατάλαβε. Κάτι σαν αποκαρδίωση τον έπιασε, όλα έσπασαν εντός του. Έπεσε αδύναμο το χέρι που κρατούσε τα δυο χταπόδια στο στράτσο το χαρτί, μάταιη προσφορά στην κατανόηση των ανθρώπων. Πήρε αργή στροφή, βγήκε πάλι από το μαγαζί, έπεσε βαρύς στο σκαλοπάτι κι απόμεινε ασάλευτος, με το τσακισμένο του κεφάλι μες στις δυο παλάμες. Δεν εμίλησε πια, τίποτα δεν είπε, μα έσμιξε την ψυχή του με τη νύχτα του νοτιά, τη σκέπασε με σύγνεφα, την τύλιξε με πνοές όστριας χειμωνιάτικης. Όσο για μας, ξανασκύψαμε στα ποτήρια, στις εφημερίδες, στις κουβέντες μας, μην καταλαβαίνοντας, μη θέλοντας να καταλάβουμε. Πέρασε έτσι ώρα αρκετή, ίσως και δέκα λεφτά, ίσως και τέταρτο ολόκληρο. Κι όταν ανασήκωσα τα μάτια και κοίταξα την πόρτα, εκεί που είχε καθίσει, δεν τον είδα πια. Είχε φύγει, τράβηξε μέσα στη νύχτα, ποιος ξέρει για πού, να μαγειρέψει τα χταπόδια του, να πιει ένα κρασί, σαν άνθρωπος. Σαν άνθρωπος, ακριβώς...
Ήρθε τ’ αυτοκίνητο –καιρός ήταν, επί τέλους! Σηκωθήκαμε όλοι με ανακούφιση και τραβήξαμε κατά την πόρτα. Όχι μόνο που βιαζόμαστε, αλλά και κάτι μάς στενοχώραγε, μάς έπνιγε. Το κέφι μας είχε χαλάσει. Όπως δρασκέλαγα το κατώφλι της πόρτας, πάτησα σ’ ένα πράμα μαλακό, γλυστερό, που παρά τρίχα να πέσω, να τσακιστώ. Πρόφτασα όμως και κρατήθηκ’ από το μάνταλο του θυρόφυλλου, έσκυψα βλαστημώντας, κι είδα πως αυτό που πάτησα ήταν το στράτσο με τα δυο χταπόδια.
-- Ρε παιδιά! είπα, ο ερίφης παράτησε τα χταποδάκια του...
Όλοι απομείναμε σιωπηλοί, κάποιος στοχασμός ανάδευε εντός μας, ήταν φανερό αυτό.
-Μήπως και τον προφτάξουμε... μουρμούρισε ο υποπλοίαρχος.
Κοιτάξαμε πέρα δώθε, ψάξαμε τη νύχτα, με τους προβολείς της φορντ. Τίποτα. Η ακρογιαλιά ξαπλωνόταν ως πέρα σκοτεινή κι ερημική, μόνο κάποιος γάτος τριγυρνούσε κάτω από τη βροχή, ένεκα που κόντευε Γενάρης. Και πάλι απομείναμε δίβουλοι, συλλογισμένοι.
- Τί θα γίνει με τα χταπόδια; ρώτησα
Ο Αγλέουρας σήκωσε τους ώμους.
- Θα τα πάρω να τα φάω εγώ! είπε. Κρίμα να παν χαμένα...
Χαμένα... Με τι προσοχή τα κουβαλούσε ο κακόμοιρος, με τι λαχτάρα πρόσμενε να τα μαγερέψει να τα φάει, να τα ποτίσει με καναδυό ποτήρια! Ναι, να τα γλεντήσει «σαν άνθρωπος», παρέα με τους συνανθρώπους, που θα νιώθαν τον καημό της ψυχής του... Μα οι άνθρωποι -τα θεριά- δεν ένιωσαν, ούτε ήταν βολετό να νιώσουν. Άχρηστα τα χταποδάκια πια, άχθος και βάρος για την απελπισία του. Τα παράτησε στο κατώφλι κι έφυγε και τράβηξε, και πήγε...
Ω, Θεέ μου! Πώς έπλασες τόσο άχαρη τη ζωή, σε τούτονα τον κόσμο;…
* * *
Την άλλη μέρα –πάλι με το σούρουπο– στο ίδιο μαγαζί είμαστε μαζωμένοι, πάλι οι ίδιοι άνθρωποι και πάλι τ’ αυτοκίνητο περιμέναμε να’ ρθει να μας πάρει. Ούτε φωνή ούτε κουβέντα. Βαρύθυμες ήσαν οι ψυχές μας, πιότερο κι από τον ουρανό. Ο Αγλέουρας μάλιστα φαινόταν ζαβλακωμένος.
-- Τι έχεις; τον ρώτησα.
-- Εκείνα τα χταπόδια… Εδώ μού έχουν σταθεί.
-- Τα χταπόδια του Παναγιωτάκη; είπε ο μαγαζάτορας που σκούπιζε το τραπέζι με μια πατσαβούρα. Θεός σχωρέσ’ τον! Τόνε βρήκαν σήμερα το πρωί, στα βράχια του κάβου. Όπως ήταν τύφλα χτες το βράδυ, παραπάτησε, φαίνεται, κι έπεσε από ψηλά. Το κεφάλι του γίνηκε λιώμα…
Κανείς μας δεν εμίλησε. Μόνον ο Αγλέουρας σηκώθηκε από την καρέκλα.
-- Πού πας; τον ρώτησα.
-- Πάω να κάνω εμετό… είπε.
Ήταν κατακίτρινος.
Από τη συλλογή διηγημάτων «Το νερό της βροχής».
Εκσυγχρονίστηκε η ορθογραφία.
Έτσι λοιπόν, την ώρα που ο Αστέρας πάλευε με τα σύγνεφα, μπήκε ο λεγάμενος στο μαγαζάκι, μποτζάροντας δώθε κείθε, σαν τραμπάκουλο σε σοροκάδα. Κοντός ήταν, κακοσούσουμος, αρκούντως γηραλέος, όχι καλοντυμένος ούτε καθαρός, μ’ ένα μαντίλι ματωμένο γύρω στο κεφάλι - σίγουρα φρεσκοσπασμένο ήταν. Η μύτη του μάλιστα, είχε μεγάλα χάλια, γδαρμένη, πρησμένη, σκεπασμένη κομμάτια αίμα πηχτό. Ή κουτρουβάλα είχε πάρει ο ερίφης, ή ξύλο γερό είχε πέσει, μπερντάχι με σύστημα, πάνω χέρι - κάτω χέρι, του αλατιού τον είχαν κανωμένο. Τώρα, γινωμένος ήταν όταν τις έφαγε, ή τα κοπάνησε κατόπι, να πνίξει στο κρασί το μεράκι τού καβγά; Αυτό δεν το ξέρουμε. Το βέβαιο είναι, λίαν σουρωμένος ήταν όταν μπήκε στο μαγαζί, κρατούσε μάλιστα στο χέρι κατιτίς τυλιγμένο σε χαρτί, φαγώσιμο πρέπει να ήταν. Προχώρησε, το λοιπόν, κατά τον μπεζαχτά, χαιρετώντας πολύ εγκάρδια τις δύο παρέες που βρίσκονταν την ώρα εκείνη στο μαγαζί. Μα δεν πήρε αντιχαιρέτισμα, ένεκα που οι μεν -δυο μαντράχαλοι- ήσαν πολύ απασχολημένοι με τις κοπέλες τους και δεν είχαν καιρό για κουβέντες άχρηστες. Όσο για τους δε, αυτοί πίναν το κρασί τους λίαν βαρύθυμοι και σέρτικοι, είχαν φαίνεται τις στεναχώριες τους. Τι να κάνει, λοιπόν, κι αυτός; Παράγγειλε ούζο καραφάκι, κι έπιασε κουβέντα με το μαγαζάτορα, ένεκα που ο Θεός τον έκανε άνθρωπο κοινωνικό, πολύ συσχετικό, η μουγκαμάρα κι η περισυλλογή ποσώς δεν του επήγαιναν. Είπε μάλιστα τη γνώμη του δυνατά, να την ακούσει όλος ο κόσμος:
-- Όποιος δε μιλάει, πεθαμένος είναι και θάβουν τον!
Ακούμπησε το στράτσο στον μπεζαχτά κι άρχισε ν’ αδειάζει το καραφάκι σε δυο νεροπότηρα, προσέχοντας φοβερά στη μοιρασιά, μήπως τυχόν και στάξει κόμπος στο ’να πιότερο από τ’ άλλο. Αφού τέλειωσε τη δίκαιη αυτή κατανομή, πήρε το πρώτο ποτήρι και το ήπιε, ήπιε και το δεύτερο, θαραπάηκαν τα σωθικά του κι άρχισε μεγάλο λακριντί με το μαγαζάτορα. Ένεκα όμως που η παρέα μας βρισκόταν κάμποσο μακριά, δεν έδωσε κανείς μας προσοχή, εξάλλου είχαμε δικές μας κουβέντες να πούμε, πολύ σοβαρές και διόλου ευτράπελες. Πες πως τον αλησμονήσαμε κι αυτόν, και τα σπασμένα μούτρα του, και το στράτσο και το μεθύσι του και το λακριντί του. Όταν, έξαφνα, κουβέντες σε ύφος έντονο τράβηξαν την προσοχή μας:
- Όχι, κύριος, δε θέλουμε το κέρασμά σου!
- Και γιατί, δηλαδής; Εγώ εκινήθην από την ευγενής πρόθεσις...
- Κόβε λόγια και στρι! Πολύ ψείρα μάς γίνηκες!
Η παρεξήγηση συνέβαινε με την άλλη παρέα που ο ερίφης θέλησε να την κεράσει, άγνωστο γιατί. Ίσως που το κρασί τον έκανε πολύ κοινωνικό, πρόθυμο να πιάσει σχέσεις εύκολες και γκαρδιακές με τον πάσα τυχών. Ίσως πάλι και να του γυάλισαν τα κορίτσια, ήθελε να κάνει το κομμάτι του. Οι μαντράχαλοι όμως πήραν αλλιώς το πράμα, εξ ου κι ο καβγάς –«περικαλώ, κύριος!» και «με το μπαρδόν, δεν είσαστε εν τάξει εν πάση περιπτώσει!». Ο ένας μάλιστα από τους δυο -άνθρωπος ευερέθιστος- σηκώθηκε μια στιγμή, κι είπε λόγια βαριά που προδίκαζαν χειροδικία. Τσίριξαν τα κορίτσια: «Mανώλη! Για τ' όνομα της Παναγιάς!», μπήκε στη μέση κι ο άλλος, ο πλέον ψύχραιμος, και το επεισόδιο θεωρείται λήξαν. Ο ερίφης υποχώρησε κανονικά κατά τον μπεζαχτά, όπου τον τραβούσε από το μανίκι ο ταβερνιάρης αυταρχικότατα:
-- Ήπιες το ούζο σου, Παναγιωτάκη; Πλέρωνε και στρίβε! Όχι ιστορίες στο μαγαζί μου!
Σαν ν' αποφάσισε να ησυχάσει ο Παναγιωτάκης, αλλά για να φύγει, ούτε λόγος! Ήθελε, σώνει και καλά, ν’ ανοίξει την καρδιά του, να πει τον πόνο του, να μιλήσει με άνθρωπο. Κανείς να μην τον θέλει, κανείς να μην καταλαβαίνει, όλοι να τον διώχνουν - τι κακό πάλι αυτό! Σαν τους Χίτες, στον `Αη-Λευτέρη, που παραξήγησαν τα λεγόμενά του και τον κάναν σώσπαστο στο ξύλο. Μα το ξύλο δεν τον ένοιαζε τόσο, όσο η παρεξήγηση.
-- Δεν είμαι κουκουές, εγώ! Είμαι καθώς πρέπει! Πολύ πολύ καθώς πρέπει...
Οι μαντράχαλοι της άλλης παρέας, που το επεισόδιο λήξαν δεν ασχολούνταν πια μαζί του, του ’ριξαν σκοτεινές ματιές. Έκλιναν προς τ’ αριστερά, ως φαίνεται, κι ο λόγος του λεγάμενου τους ξινοφάνηκε. Γίνηκε πρόχειρο διαβούλιο -να τον δείρουν, να μην τον δείρουν- μα δεν πήραν απόφαση, ένεκα που μόλις ξυλοδαρμένος από τους Χίτες ήτανε, έστω και λόγω παρεξήγησης, δε στέκεται να τις φάει κι από τους κουκουέδες. Εξάλλου, ο άνθρωπος είχε πια τα πιο φιλειρηνικά αισθήματα: Ξεδίπλωσε το στράτσο, τράβηξε δυο χταποδάκια που ήταν μέσα, τα καμάρωσε κι εδήλωσε πως έχει κάθε δικαίωμα να τα μαγειρέψει και να τα φάει ποτίζοντάς τα με μπόλικον κράσο, ένεκα που το χταπόδι χωρίς ένα πρώτο κρασί δε μαγειρεύεται, και δίχως ένα δεύτερο δε χωνεύεται. Άρχισε, λοιπόν, μεγάλες συνεννοήσεις με το μαγαζάτορα, να του ψήσει τα χταπόδια, να τα φάει εδώ που βρίσκεται, δηλαδή να τα φάνε παρέα, ένεκα που η μοναξιά κι αυτός δεν συνταιριάζουν, ανέκαθεν ντερμπεντέρης άνθρωπος ήταν. Ο μαγαζάτορας όμως είχε μεγάλες αντιρρήσεις. Των αδυνάτων αδύνατο! Η φουβoύ ήταν πιασμένη με τις γόπες, κατόπι θα τηγάνιζε πατάτες, ύστερα θα έρχονταν η πελατεία και θα παράγγελνε της ώρας πράματα, συκωτάκια, μπαρμπουνάκια, σαγανάκια.
-- Ό,τι άλλο, Παναγιωτάκη μου, αυτό όμως μη μου το ζητάς!
-- Δεν έχω, δηλαδής, το δικαίωμα να φάω κι εγώ ένα μεζέ σαν άνθρωπος -να, τα χταποδάκια μου- και να πιω το κρασί μου, σα φιλήσυχος πολίτης; Εμένα που με βλέπεις, άδικα μ'έδειραν οι Χίτες στον Άη-Λευτέρη. Δεν είμαι κουκουές!
Είχε αρπάξει το μαγαζάτορα από το γιακά και του ξηγούσε περί διά μακρών το πώς γίνηκε η παρεξήγηση με τους Χίτες. Κι επέμενε -ψείρα σωστή- πως δεν ήταν εντάξει, ο μαγαζάτορας, να μην του μαγειρεύει τα χταποδάκια, να φάει ένα μεζέ, να πιει ένα κρασί, και δος του επιχειρηματολογία, φλυαρία και λογοδιάρροια -για ψείρα, ναι, ήταν ψείρα και περίφημη!
-- Δε γίνεται, Παναγιωτάκη μου! του είπε ο άλλος κoφτά. Να πας στην Ευταλία να στα μαγειρέψει. Κι άντε τσαμπούκ τσαμπούκ, άδειαζέ μου το μαγαζί κι έχω δουλειά! Πλακώνει η πελατεία.
Ο ερίφης σώπασε, σα να είδε πως τίποτα πια δε γίνεται, πως έπρεπε να το πάρει απόφαση. Τύλιξε τα χταποδάκια στο στράτσο, τα έβαλε υπό μάλης και τράβηξε κατά την πόρτα. Μα η αγανάχτηση τον έπνιξε. Γύρισε, το λοιπόν, κι άρχισε καινούρια δημηγορία:
- Στην Ευταλία... Άιντε συ να πεις στην Ευταλία να στα μαγειρέψει! Συ, που δεν είσαι άντρας της... Εγώ, δηλαδή, δεν έχω δικαίωμα να φάω ένα μεζέ, να πιω ένα κρασί;
Αργά κατάλαβε πως μιλούσε στα κούφια, ένεκα που ο μαγαζάτορας είχε αποτραβηχτεί στην κουζίνα. Σήκωσε, το λοιπόν, τους ώμους και τράβηξε πάλι κατά την πόρτα. Φαίνεται όμως πως δε βολούσε η ψυχή του να ξεκολλήσει εύκολ' απ’ το μαγαζί. Περνώντας μπροστά στην παρέα μας κοντοστάθηκε. Ήθελε κουβέντα.
-- Έχει τσιγάρο;
Απόκριση καμιά. Είδαμε τι κολλιτσίδα ήταν, αν του μιλούσαμε ξεκολλημό δε θα ’χε. Αυτός όμως εκεί!
-- Θέλω τσιγάρο.
-- Δεν έχει! του λέει ο Αγλέουρας.
-- Πώς δεν έχει, αφού καπνίζετε!
Ήταν κι αναιδής.
-- Άιντε στο καλό! του λέει ο υποπλοίαρχος, κι άσε μας ήσυχους. Ακούς;
Αυτό δεν του άρεσε, του φίλου. Πήρε αμέσως ύφος κουτσαβάκικο, προκλητικό, μπεχλιβάνικο. Κι αμόλησε την πρόστυχη κουβέντα:
- Επειδή, δηλαδής, έχεις δυόμισι γαλόνια στο μανίκι, μας κάνεις και τον κάργα;
Φως φανάρι πως οι Χίτες του `Αη Λευτέρη δεν είχαν και τόσο άδικο. Μαρτυρήθηκε μοναχός του. Ο υποπλοίαρχος χαμογέλασε κάτω από τα μουστάκια του. Μα ο Αγλέουρας σηκώθηκε, άρπαξε τον Παναγιωτάκη από τις πλάτες και απλά, αυστηρά, θετικά τον έβγαλ’ έξω από το μαγαζί. Τον έβγαλε, δεν τον πέταξε. Όλα γίνηκαν μ’ ευγένεια και κατανόηση, ως αρμόζει να φέρεται κανείς σ' έναν μεθυσμένο, έναν ακαταλόγιστο. Κι αυτός δεν έφερε καμιάν αντίσταση, ψοφοδεής ήταν, μόνο λόγια και τίποτες άλλο. Ανθρωπάκος, που το κρασί τον εχτυπούσε παράξενα, τον έκανε να λέει μπούρδες δίχως να τις συλλογιστεί.
Ο Αγλέουρας εγύρισε και ξανακάθισε στη θέση του. Κέφι δεν είχαμ’ εξαρχής, τώρα το λίγο που είχε απομείνει ξανεμίστηκε κι αυτό. Δεν ήταν να ‘ρθει κι αυτό τ’ αυτοκίνητο, να πάμε στις δουλειές μας! Η νύχτα είχε πέσει πια, ήρθαν πάλι τα σύγνεφα, μαύρισε ο ουρανός διπλό σκοτάδι, το ίδιο κι η θάλασσα. Μόλις έβλεπες τα κατάρτια των καϊκιών ν’ αργοσαλεύουν πέρα δώθε πάνω στο μουντό στερέωμα, σα μετρονόμια που κράταγαν στον άνεμο το ρυθμό των νερών. Πρέπει και να ψιλόβρεχε, εμείς δεν το βλέπαμε, έτσι στο βάθος που καθόμαστε. Μα έρχονταν από το πέλαγο οσμή υγρού νοτιά, μύριζε και το χώμα, μουλιασμένο ως ήταν.
Και να, δεν πέρασαν ούτε τρία λεφτά, και ξαναπαρουσιάστηκε στην πόρτα. Έκανε να μπει πάλι στο μαγαζί, ένεκα που είχε μεθύσι πεισματάρικο, επίμονο, τίποτα δεν τον έκανε ν’ αλλάξει το κέφι του. Μεμιάς όμως όλοι σηκωθήκαμε, η παρέα μας, η άλλη παρέα, ο μαγαζάτορας:
- Πάλι εδώ είσαι; Έξω! Έξω! Φεύγ' από δω! Πήγαινε στο σπίτι σου! Μπεκρούλιακα! Προστυχόμουτρο! Κολλιτσίδα! Ψείρα! Ψείρα!
Αυτό γίνηκε τίμια κι αυθόρμητα, μας είχε φέρει ως εδώ, ο αλιτήριος! Όσο εμείς ξαφνιαστήκαμε από το φέρσιμό μας, άλλο τόσο κι αυτός. Η κατακραυγή χίμηξε απάνω του, τόνε βάρεσε στο στήθος, τον σταμάτησε, τον πισωπλάτισε. Απόμεινε ασάλευτος, κρατώντας τα τυλιγμένα χταπόδια στο χέρι το ζερβί, κι έριξε ματιά γεμάτη δέος ολοτρόγυρα. Πρέπει τα μούτρα μας να ήσαν τόσο άγρια, που φοβήθηκε.
- Καλά... μουρμούρισε... Καλά! Θα φύγω... Αφού δε με θέλετε... Μα πού να πάω; Πού; Στην Ευταλία; Ένας λόγος είναι αυτός. Ούτε κι αυτή με θέλει, όπως κι εσείς. Κανείς! Κανείς...
Τον έπιασε κάτι σαν παράπονο, κι άπλωσε το χέρι όπου κρατούσε τα χταπόδια:
- Να! Αυτά τα χταπόδια. Στη χόβολη... Όλοι μαζί θα τα τρώγαμε. Ένα μεζέ κι ένα κρασί. Σαν άνθρωπος κι εγώ. Σαν άνθρωπος...
Μας κοίταγε και πρόσμενε κατανόηση, σαν άνθρωπος από τους ανθρώπους. Μα μόνο φάτσες παγωμένες αντίκρισε, μάτια γεμάτα σκληράδα και κακία. Κακία ανθρώπινη.
Τότε, κατάλαβε. Κάτι σαν αποκαρδίωση τον έπιασε, όλα έσπασαν εντός του. Έπεσε αδύναμο το χέρι που κρατούσε τα δυο χταπόδια στο στράτσο το χαρτί, μάταιη προσφορά στην κατανόηση των ανθρώπων. Πήρε αργή στροφή, βγήκε πάλι από το μαγαζί, έπεσε βαρύς στο σκαλοπάτι κι απόμεινε ασάλευτος, με το τσακισμένο του κεφάλι μες στις δυο παλάμες. Δεν εμίλησε πια, τίποτα δεν είπε, μα έσμιξε την ψυχή του με τη νύχτα του νοτιά, τη σκέπασε με σύγνεφα, την τύλιξε με πνοές όστριας χειμωνιάτικης. Όσο για μας, ξανασκύψαμε στα ποτήρια, στις εφημερίδες, στις κουβέντες μας, μην καταλαβαίνοντας, μη θέλοντας να καταλάβουμε. Πέρασε έτσι ώρα αρκετή, ίσως και δέκα λεφτά, ίσως και τέταρτο ολόκληρο. Κι όταν ανασήκωσα τα μάτια και κοίταξα την πόρτα, εκεί που είχε καθίσει, δεν τον είδα πια. Είχε φύγει, τράβηξε μέσα στη νύχτα, ποιος ξέρει για πού, να μαγειρέψει τα χταπόδια του, να πιει ένα κρασί, σαν άνθρωπος. Σαν άνθρωπος, ακριβώς...
Ήρθε τ’ αυτοκίνητο –καιρός ήταν, επί τέλους! Σηκωθήκαμε όλοι με ανακούφιση και τραβήξαμε κατά την πόρτα. Όχι μόνο που βιαζόμαστε, αλλά και κάτι μάς στενοχώραγε, μάς έπνιγε. Το κέφι μας είχε χαλάσει. Όπως δρασκέλαγα το κατώφλι της πόρτας, πάτησα σ’ ένα πράμα μαλακό, γλυστερό, που παρά τρίχα να πέσω, να τσακιστώ. Πρόφτασα όμως και κρατήθηκ’ από το μάνταλο του θυρόφυλλου, έσκυψα βλαστημώντας, κι είδα πως αυτό που πάτησα ήταν το στράτσο με τα δυο χταπόδια.
-- Ρε παιδιά! είπα, ο ερίφης παράτησε τα χταποδάκια του...
Όλοι απομείναμε σιωπηλοί, κάποιος στοχασμός ανάδευε εντός μας, ήταν φανερό αυτό.
-Μήπως και τον προφτάξουμε... μουρμούρισε ο υποπλοίαρχος.
Κοιτάξαμε πέρα δώθε, ψάξαμε τη νύχτα, με τους προβολείς της φορντ. Τίποτα. Η ακρογιαλιά ξαπλωνόταν ως πέρα σκοτεινή κι ερημική, μόνο κάποιος γάτος τριγυρνούσε κάτω από τη βροχή, ένεκα που κόντευε Γενάρης. Και πάλι απομείναμε δίβουλοι, συλλογισμένοι.
- Τί θα γίνει με τα χταπόδια; ρώτησα
Ο Αγλέουρας σήκωσε τους ώμους.
- Θα τα πάρω να τα φάω εγώ! είπε. Κρίμα να παν χαμένα...
Χαμένα... Με τι προσοχή τα κουβαλούσε ο κακόμοιρος, με τι λαχτάρα πρόσμενε να τα μαγερέψει να τα φάει, να τα ποτίσει με καναδυό ποτήρια! Ναι, να τα γλεντήσει «σαν άνθρωπος», παρέα με τους συνανθρώπους, που θα νιώθαν τον καημό της ψυχής του... Μα οι άνθρωποι -τα θεριά- δεν ένιωσαν, ούτε ήταν βολετό να νιώσουν. Άχρηστα τα χταποδάκια πια, άχθος και βάρος για την απελπισία του. Τα παράτησε στο κατώφλι κι έφυγε και τράβηξε, και πήγε...
Ω, Θεέ μου! Πώς έπλασες τόσο άχαρη τη ζωή, σε τούτονα τον κόσμο;…
* * *
Την άλλη μέρα –πάλι με το σούρουπο– στο ίδιο μαγαζί είμαστε μαζωμένοι, πάλι οι ίδιοι άνθρωποι και πάλι τ’ αυτοκίνητο περιμέναμε να’ ρθει να μας πάρει. Ούτε φωνή ούτε κουβέντα. Βαρύθυμες ήσαν οι ψυχές μας, πιότερο κι από τον ουρανό. Ο Αγλέουρας μάλιστα φαινόταν ζαβλακωμένος.
-- Τι έχεις; τον ρώτησα.
-- Εκείνα τα χταπόδια… Εδώ μού έχουν σταθεί.
-- Τα χταπόδια του Παναγιωτάκη; είπε ο μαγαζάτορας που σκούπιζε το τραπέζι με μια πατσαβούρα. Θεός σχωρέσ’ τον! Τόνε βρήκαν σήμερα το πρωί, στα βράχια του κάβου. Όπως ήταν τύφλα χτες το βράδυ, παραπάτησε, φαίνεται, κι έπεσε από ψηλά. Το κεφάλι του γίνηκε λιώμα…
Κανείς μας δεν εμίλησε. Μόνον ο Αγλέουρας σηκώθηκε από την καρέκλα.
-- Πού πας; τον ρώτησα.
-- Πάω να κάνω εμετό… είπε.
Ήταν κατακίτρινος.
Από τη συλλογή διηγημάτων «Το νερό της βροχής».
Εκσυγχρονίστηκε η ορθογραφία.
Παρασκευή 5 Μαρτίου 2010
Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010
Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010
Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
2009
Εκατό Χρόνια από τη γέννησή του
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου :
Για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του
ποιητή
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?
cpage=NODE&cnode=489
http://sgourakis.gr/ritsos/default.htm
Αφιέρωμα στον ποιητή με
φωτογραφικό υλικό.
ΓΙΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE
%B7%CF%82_%CE%A1%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%82
Περιέχει: Σύντομο βιογραφικό, βραβεία με τα οποία τιμήθηκε ο ποιητής, εργογραφία
(ποιήματα, συλλογές, θεατρικά, μεταφράσεις, ταξιδιωτικά), μεταφράσεις του έργου
του.
http://www.phys.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/index.htm
Περιέχει: Βιογραφικά στοιχεία, Χρονολόγιο, Εργογραφία και πολλά έργα του σε
ηλεκτρονική μορφή.
Ιστολόγιο αφιερωμένο στο Γιάννη Ρίτσο
http://ritsosgiannis.blogspot.com/
Άρθρα – αφιερώματα
• 1909, Γιάννης Ρίτσος: Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=248333&ct=1
• Ρίτσος ανθολογούμενος
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_13/01/2009
_299031
• Γιάννης Ρίτσος: Ένας «Επιτάφιος» γεννά την «Ανάσταση»
http://www.e-orfeas.gr/content/view/984/186/
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ
« Η Σονάτα του Σεληνόφωτος»
http://poiein.podomatic.com/entry/2006-10-31T09_15_16-08_00 (Ο Γιάννης Ρίτσος
διαβάζει Ρίτσο)
http://www.youtube.com/watch?v=9EcZH_9bZYE
http://www.greektube.org/content/view/54540/2/ (Διαβάζει η Μελίνα Μερκούρη)
«Ρωμιοσύνη»
http://www.snhell.gr/lections/writer.asp?id=41
http://www.youtube.com/watch?v=UvbsCkRE5tM&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=IywcRy4V5S0
http://www.anatolikos.net/mp3/RITSOS-ROMIOSINI.mp3
«Στοιχεία ταυτότητας»
http://www.snhell.gr/lections/writer.asp?id=41
ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Επίσημη ιστοσελίδα Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης
http://orchestra.mikistheodorakis.gr/
Ρωμιοσύνη
http://www.youtube.com/watch?v=kN9zmtHxWKs&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=g8F43rPkdI0&feature=related
18 Λιανοτράγουδα
http://www.youtube.com/watch?v=7X-M1o3l9Io&feature=related
Εκδόσεις
Ιστοσελίδα εκδόσεων Κέδρος:
http://www.kedros.gr/quick_research.php?keywords=%D1%DF%F4%F3%EF%F2&s
earch_in_description=0&categories_id=&inc_subcat=1&x=33&y=3
Τίτλοι μεταφρασμένων ποιημάτων
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=470&page=20&title=
&isbn=&author=428&act=search
Βίντεο
Δημιουργός: ΕΡΤ - Εκπαιδευτική Τηλεόραση
Τίτλος: Γιάννης Ρίτσος (1909-1990)
Διάρκεια: 00:15:31
http://vod.sch.gr/video/view/605.html
(Στην ίδια ιστοσελίδα μπορείτε να εντοπίσετε
για την ηλεκτρονική σας βιβλιοθήκη διάφορα βίντεο τα οποία αφορούν άλλους
ποιητές και λογοτέχνες όπως, Διονύσιος Σολωμός, Κάλβος, Σικελιανός, Οδυσσέας
Ελύτης, Εγγονόπουλος-Εμπειρίκος, Καζαντζάκης, Μυριβήλης)
Δημιουργός: ΕΡΤ
Τίτλος: Γιάννης Ρίτσος «Θεα ... τρικά»
Διάρκεια: 01:01:26
http://www.ert-archives.gr/wpasV2/public/p02-
view.aspx?titleid=6898&action=mView&mst=00:00:00:00
(Επιλέξτε το εικονίδιο
PLAY ή Επιλογή Περιεχομένου)
Περίληψη περιεχομένου: O ποιητής ΜΑΝΩΛΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ μας φιλοξενεί στο σπίτι
του ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ παρουσιάζοντας στοιχεία της ζωής του που μας εισάγουν
στη θεατρική του παρουσία μέσα από την ποίησή του. Στο αφιέρωμα αυτό, άνθρωποι
του θεάτρου (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, κριτικοί) παρουσιάζουν την επαφή που είχαν με τα
θεατρικά κείμενα του ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ. (Πηγή: ΕΡΤ)
Δημιουργός: ΕΡΤ
Τίτλος: Ντοκιμαντέρ πορτρέτο για τον Γιάννη Ρίτσο
Διάρκεια: 01:05:08
http://www.ert-archives.gr/wpasV2/public/p01-
info.aspx?titleid=6682&action=mInfo&mst=00:00:00:00
(Επιλέξτε το εικονίδιο
PLAY ή Επιλογή Περιεχομένου)
Περίληψη περιεχομένου: Ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟ και
την ποιητική του παρουσία. Αρχικά, οβιογράφος του ποιητή, βρίσκεται στο πατρικό
σπίτι του Γ. ΡΙΤΣΟΥ. Μιλά για τη ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ ως σημείο εκκίνησης του έργου του,
ως τόπο στον οποίο διαδραματίζονται γεγονότα που τον συνθλίβουν, αλλά και ως
αφετηρία για τις περαιτέρω επιλογές του στην ποίηση και στη ζωή, ενώ ο φακός
κινείται και καταγράφει γωνιές και αντικείμενα του χώρου. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο
ποιητής μας φιλοξενεί στους χώρους του σπιτιού του στη Μονεμβασιά, αλλά και στη
Μακρόνησο και στο Κοντοπούλι της Λήμνου, απαγγέλλοντας αποσπάσματα έργων του.
Η Μελίνα Μερκούρη, ο Γιάννης Βόγλης, ο Μανώλης Καραπιπέρης, η Χρύσα
Προκοπάκη, ο συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης κ. ά μιλούν για τη δική τους σχέση με τον
ποιητή και το έργο του. (Πηγή:ΕΡΤ)
Για περισσότερα βίντεο που αφορούν συγκεκριμένα έργα του Γιάννης Ρίτσου,
μπορείτε να κάνετε αναζήτηση στην ιστοσελίδα http://www.youtube.com/
Από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου
Εκατό Χρόνια από τη γέννησή του
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου :
Για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του
ποιητή
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?
cpage=NODE&cnode=489
http://sgourakis.gr/ritsos/default.htm
Αφιέρωμα στον ποιητή με
φωτογραφικό υλικό.
ΓΙΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE
%B7%CF%82_%CE%A1%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%82
Περιέχει: Σύντομο βιογραφικό, βραβεία με τα οποία τιμήθηκε ο ποιητής, εργογραφία
(ποιήματα, συλλογές, θεατρικά, μεταφράσεις, ταξιδιωτικά), μεταφράσεις του έργου
του.
http://www.phys.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/index.htm
Περιέχει: Βιογραφικά στοιχεία, Χρονολόγιο, Εργογραφία και πολλά έργα του σε
ηλεκτρονική μορφή.
Ιστολόγιο αφιερωμένο στο Γιάννη Ρίτσο
http://ritsosgiannis.blogspot.com/
Άρθρα – αφιερώματα
• 1909, Γιάννης Ρίτσος: Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=248333&ct=1
• Ρίτσος ανθολογούμενος
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_13/01/2009
_299031
• Γιάννης Ρίτσος: Ένας «Επιτάφιος» γεννά την «Ανάσταση»
http://www.e-orfeas.gr/content/view/984/186/
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ
« Η Σονάτα του Σεληνόφωτος»
http://poiein.podomatic.com/entry/2006-10-31T09_15_16-08_00 (Ο Γιάννης Ρίτσος
διαβάζει Ρίτσο)
http://www.youtube.com/watch?v=9EcZH_9bZYE
http://www.greektube.org/content/view/54540/2/ (Διαβάζει η Μελίνα Μερκούρη)
«Ρωμιοσύνη»
http://www.snhell.gr/lections/writer.asp?id=41
http://www.youtube.com/watch?v=UvbsCkRE5tM&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=IywcRy4V5S0
http://www.anatolikos.net/mp3/RITSOS-ROMIOSINI.mp3
«Στοιχεία ταυτότητας»
http://www.snhell.gr/lections/writer.asp?id=41
ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Επίσημη ιστοσελίδα Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης
http://orchestra.mikistheodorakis.gr/
Ρωμιοσύνη
http://www.youtube.com/watch?v=kN9zmtHxWKs&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=g8F43rPkdI0&feature=related
18 Λιανοτράγουδα
http://www.youtube.com/watch?v=7X-M1o3l9Io&feature=related
Εκδόσεις
Ιστοσελίδα εκδόσεων Κέδρος:
http://www.kedros.gr/quick_research.php?keywords=%D1%DF%F4%F3%EF%F2&s
earch_in_description=0&categories_id=&inc_subcat=1&x=33&y=3
Τίτλοι μεταφρασμένων ποιημάτων
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=470&page=20&title=
&isbn=&author=428&act=search
Βίντεο
Δημιουργός: ΕΡΤ - Εκπαιδευτική Τηλεόραση
Τίτλος: Γιάννης Ρίτσος (1909-1990)
Διάρκεια: 00:15:31
http://vod.sch.gr/video/view/605.html
(Στην ίδια ιστοσελίδα μπορείτε να εντοπίσετε
για την ηλεκτρονική σας βιβλιοθήκη διάφορα βίντεο τα οποία αφορούν άλλους
ποιητές και λογοτέχνες όπως, Διονύσιος Σολωμός, Κάλβος, Σικελιανός, Οδυσσέας
Ελύτης, Εγγονόπουλος-Εμπειρίκος, Καζαντζάκης, Μυριβήλης)
Δημιουργός: ΕΡΤ
Τίτλος: Γιάννης Ρίτσος «Θεα ... τρικά»
Διάρκεια: 01:01:26
http://www.ert-archives.gr/wpasV2/public/p02-
view.aspx?titleid=6898&action=mView&mst=00:00:00:00
(Επιλέξτε το εικονίδιο
PLAY ή Επιλογή Περιεχομένου)
Περίληψη περιεχομένου: O ποιητής ΜΑΝΩΛΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ μας φιλοξενεί στο σπίτι
του ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ παρουσιάζοντας στοιχεία της ζωής του που μας εισάγουν
στη θεατρική του παρουσία μέσα από την ποίησή του. Στο αφιέρωμα αυτό, άνθρωποι
του θεάτρου (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, κριτικοί) παρουσιάζουν την επαφή που είχαν με τα
θεατρικά κείμενα του ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ. (Πηγή: ΕΡΤ)
Δημιουργός: ΕΡΤ
Τίτλος: Ντοκιμαντέρ πορτρέτο για τον Γιάννη Ρίτσο
Διάρκεια: 01:05:08
http://www.ert-archives.gr/wpasV2/public/p01-
info.aspx?titleid=6682&action=mInfo&mst=00:00:00:00
(Επιλέξτε το εικονίδιο
PLAY ή Επιλογή Περιεχομένου)
Περίληψη περιεχομένου: Ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον ποιητή ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟ και
την ποιητική του παρουσία. Αρχικά, οβιογράφος του ποιητή, βρίσκεται στο πατρικό
σπίτι του Γ. ΡΙΤΣΟΥ. Μιλά για τη ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ ως σημείο εκκίνησης του έργου του,
ως τόπο στον οποίο διαδραματίζονται γεγονότα που τον συνθλίβουν, αλλά και ως
αφετηρία για τις περαιτέρω επιλογές του στην ποίηση και στη ζωή, ενώ ο φακός
κινείται και καταγράφει γωνιές και αντικείμενα του χώρου. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο
ποιητής μας φιλοξενεί στους χώρους του σπιτιού του στη Μονεμβασιά, αλλά και στη
Μακρόνησο και στο Κοντοπούλι της Λήμνου, απαγγέλλοντας αποσπάσματα έργων του.
Η Μελίνα Μερκούρη, ο Γιάννης Βόγλης, ο Μανώλης Καραπιπέρης, η Χρύσα
Προκοπάκη, ο συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης κ. ά μιλούν για τη δική τους σχέση με τον
ποιητή και το έργο του. (Πηγή:ΕΡΤ)
Για περισσότερα βίντεο που αφορούν συγκεκριμένα έργα του Γιάννης Ρίτσου,
μπορείτε να κάνετε αναζήτηση στην ιστοσελίδα http://www.youtube.com/
Από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου
Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)