Yπολογιστές διαβάζουν άγνωστες γλώσσες

Τα κομπιούτερ θα διαβάζουν πλέον και αρχαία κείμενα, ακόμη και από γλώσσες που δεν έχουμε αποκρυπτογραφήσει, λένε οι ερευνητές του ΜΙΤ. Μην πείτε και τι μας νοιάζει εμάς. Εχουμε μια γλώσσα, τον κώδικα της οποίας δεν κατάφερε να σπάσει κανείς, τη λεγόμενη Γραμμική Α χαραγμένη σε πήλινες πινακίδες που βρέθηκαν κυρίως στην Κρήτη. Για να μην πούμε για τον περίφημο και πλήρως ακατανόητο δίσκο της Φαιστού, για τον οποίο ακόμα αναρωτιόμαστε τι θέλει να πει ο ποιητής, καθώς δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.
Ομως υπάρχει ένα «αλλά». Μπορεί μεν το συγκεκριμένο πρόγραμμα να αποκωδικοποιήσει μια άγνωστη γλώσσα, αλλά πρέπει αυτή τη γλώσσα να την ταυτίσει κανείς με κάποια γνωστή. Η συγκεκριμένη αμερικανική ομάδα διάβασε μια αρχαία σημιτική γραφή, την ουγκαριτική (έχει σχέση με την πόλη Ουγκαρίτ, στη Μεσοποταμία). Τη διάβασε όμως επειδή ως γλώσσα αυτής της γραφής αναγνωρίστηκε η εβραϊκή. Εν ολίγοις, όπως εξηγούν σε ανακοίνωσή τους σε συνέδριο οι γλωσσολόγοι, το πρόγραμμα ανίχνευσε 29 από τα 30 γράμματα και με αυτά ξεκίνησε τη διαδικασία «ανάγνωσης».

Τι θα γίνει σε περίπτωση που δεν γνωρίζουμε τη γλώσσα την οποία αποδίδουν οι συγκεκριμένοι φθόγγοι;Μια τρύπα στο νερό, λέει ο αρθρογράφος των «Τάιμς» του Λονδίνου Αντριου Ρόμπινσον. Τον οποίο η ομάδα της κυρίας Βαρτζελέι παίρνει πολύ στα σοβαρά. Για να κατανοήσουμε πόσο, θα πούμε μονάχα πως το πρόγραμμα δημιουργήθηκε επειδή κάποτε ο κ. Ρόμπινσον είπε πως ήταν αδύνατον να δημιουργηθεί κάτι τέτοιο, αφού ο υπολογιστής δεν έχει «λογική και έμπνευση».

Αν πάντως ξέρει κανείς τη γλώσσα, έστω και αν δεν γνωρίζει τη συγκεκριμένη γραφή, έχει πολλές πιθανότητες να κάνει το πρόγραμμα να δουλέψει. Αν υπάρχουν έστω κάποιες κοινές λέξεις - μια και οι γλώσσες εξελίσσονται με το πέρασμα των χιλιετιών. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η βασική δομή, άρα και η γλωσσολογική ομάδα. Γιατί και η δομή παίζει ρόλο. Αλλο μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, άλλο μια γλώσσα συγκολλητική, επί παραδείγματι.

Πώς διάβαζαν μέχρι τώρα τα άγνωστα αρχαία σημάδια τα οποία υποδήλωναν κάτι; Με την παρατήρηση και την καταγραφή των επαναλήψεων σε μεγάλο βαθμό. Το ίδιο κάνει και το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Παρατηρεί ποιες ρίζες και ποια γράμματα μπαίνουν πού και πώς επαναλαμβάνονται. Τόσο απλά; Καθόλου. Αλλιώς δεν θα το δημιουργούσαν σπεσιαλίστες των υπολογιστών, αλλά ο κάθε προγραμματιστής!

Κορυφαία περίπτωση είναι η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β (που χρησιμοποιούσαν οι Μυκηναίοι της αρχαίας Ελλάδας) από τον Μάικλ Βέντρις με τη βοήθεια του ελληνιστή Τζον Τσάντγουικ. Με τη μεγάλη ανακάλυψή τους στη δεκαετία του ‘50 καταφέραμε να βεβαιωθούμε πως οι Μυκηναίοι μιλούσαν Ελληνικά, και ήταν οι πρώτοι Ελληνες.

Θα έχει και συγκεκριμένες εφαρμογές στην καθημερινή χρήση των κομπιούτερ η ανακάλυψη; Βεβαίως, λένε οι επιστήμονες. Θα χρησιμοποιηθεί και στην αυτόματη μετάφραση γλωσσών που γίνεται από συγκεκριμένες μηχανές αναζήτησης, όπως η Google.

ΠΗΓΗ ΕΘΝΟΣ ΑΚΚΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ

Ιστορία της Ευρώπης

Norman Davis , Ιστορία της Ευρώπης

Το e-book από τις εκδόσεις Νεφέλη μποείτε να το διαβάσετε από

www.nnet.gr/europe/index.htm

e-λεξικό 50.000 λημμάτων

Ηλεκτρονικό λεξικό με περισσότερα από 50.000 λήμματα της ελληνικής γλώσσας παρουσιάστηκε σε πρόσφατο συνέδριο για τη γλώσσα στην Κομοτηνή. Το επίτευγμα ανήκει στην ελληνική ομάδα του «Nooj», που λειτουργεί υπό την καθοδήγηση της αναπληρώτριας καθηγήτριας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ζωής Γαβριηλίδου.

To Nooj είναι ένα περιβάλλον γλωσσικών εφαρμογών, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα κατασκευής και διαχείρισης ηλεκτρονικών λεξικών και γραμματικών, καθώς και ανάλυσης σωμάτων κειμένων σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό την τυποποίηση των φυσικών γλωσσών.

Χρησιμοποιείται σε εφαρμογές της Αυτόματης Επεξεργασίας Φυσικών Γλωσσών (π.χ αυτόματη μετάφραση), όπως επίσης στη Γλωσσολογία Σωμάτων Κειμένων και στη διδασκαλία. Οι χρήστες του απαρτίζουν την ολοένα αυξανόμενη κοινότητα Nooj, η οποία αναπτύσσει συνεχώς νέα γλωσσικά εργαλεία για διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων η ελληνική.

Καθοδήγηση
Η ελληνική ομάδα του Nooj, η οποία αποτελείται από διδακτορικούς αλλά και προπτυχιακούς φοιτητές υπό την καθοδήγηση της αναπ. καθηγήτριας ΔΠΘ, Ζωής Γαβριηλίδου, έχει εκπονήσει ηλεκτρονικό λεξικό 50.000 λημμάτων, εργαλείο για την αυτόματη αναγνώριση της κλίσης της νέας ελληνικής γλώσσας, καθώς και εξειδικευμένες γραμματικές για την αυτόματη αναγνώριση των παράγωγων ρημάτων της ελληνικής, των παραθετικών των επιθέτων, των υποκοριστικών, των νεολογισμών, των ουσιαστικών και ρημάτων που δηλώνουν συναισθήματα κ.ά. Σκοπεύει δε, όχι μόνο να ενισχύσει τις περιγραφές που διαθέτει για τη Νέα Ελληνική, αλλά να περιγράψει και την Αρχαία Ελληνική, με στόχο να υποστηριχθεί η διδασκαλία της αρχαίων με τη χρήση υπολογιστών.

Οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίσουν καλύτερα το «Nooj» και τις δυνατότητές του μπορούν να απευθυνθούν στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: zoegab@otenet.gr, www.nooj4nlp.net.

www.ethnos.gr